Opwarming van de aarde wordt veroorzaakt door CO2-uitstoot

Vrijwel alle gespecialiseerde wetenschappers en onderzoeksinstellingen zijn het erover eens: de grootste oorzaak van de huidige, zeer snelle opwarming van de aarde is het broeikasgas CO2, uitgestoten door menselijke activiteit. Desondanks blijven sommige mensen dit ontkennen.

Op sociale media gaat nu een video rond, waarin een man beweert dat CO2 slechts "een bescheiden bijdrage aan klimaatopwarming" levert. Hij stelt dat hoofdoorzaak van klimaatopwarming "een toename aan zonnestraling dat het aardoppervlak bereikt" [sic] is. Volgens hem zouden satellietmetingen dat "glashelder" laten zien. Heeft de man een punt?

Beoordeling

Nee, de huidige snelle opwarming van de aarde wordt niet veroorzaakt door een toename van zonnestraling die het aardoppervlak bereikt. De belangrijkste oorzaak is volgens de klimaatwetenschap het broeikasgas CO2, in grote hoeveelheid uitgestoten door de verbranding van fossiele brandstoffen.

Feiten

De man in de video is Guus Berkhout, een gepensioneerde geofysicus - dus geen klimaatwetenschapper - met een verleden bij oliemaatschappij Shell. Het filmpje is afkomstig van een TikTokaccount dat zijn naam draagt.

Platform voor onderzoeksjournalistiek Follow the Money schreef in 2020 over Berkhouts grote netwerk van bestuurders uit de fossiele industrie en klimaatsceptici, die op georganiseerde wijze twijfel zaaien over klimaatwetenschap.

Invloed van de zon op het klimaat

In zijn filmpje stelt Berkhout dat een toename aan zonnestraling die de aarde bereikt de hoofdoorzaak van klimaatopwarming is. Dat is echter in tegenspraak met wat de klimaatwetenschap zegt. De stand van de aarde ten opzichte van de zon en de activiteit van de zon bepalen hoeveel zonnestraling de aarde bereikt. Dat heeft inderdaad invloed op het klimaat, maar kan niet de snelheid verklaren waarmee de aarde nu opwarmt.

De baan van de aarde om de zon varieert in cycli van 100.000 jaar van haast cirkelvormig naar ovaal en terug, onder invloed van de zwaartekracht van andere planeten. Wanneer de baan maximaal ovaal is en de aarde het verst van de zon staat, bereikt 23 procent minder zonnestraling de aarde. Daarbij varieert ook de stand van de draaias van de aarde in cycli van tienduizenden jaren. Combinaties van die verschillende cycli beïnvloeden het klimaat op vrij voorspelbare wijze, geleidelijk over perioden van millennia.

De activiteit van de zon fluctueert ook. In cycli van ongeveer 11 jaar neemt de intensiteit van de zon toe en af, vanwege het omdraaien van diens magnetische polen. Satellietmetingen laten al meer dan veertig jaar een lichte schommeling tussen maximaal 0,1 procent meer of minder activiteit zien.

Over een langere periode bezien, is de activiteit van de zon vanaf 1960 juist aan het afnemen. De grafiek in dit artikel van NASA laat goed zien dat tegelijkertijd met het afnemen van de activiteit van de zon de opwarming van de aarde juist is versneld. Het moge duidelijk zijn dat die opwarming dus niet door een toename aan zonnestraling is veroorzaakt.

Opwarming door broeikaseffect

Als een toename van de intensiteit van de zon verantwoordelijk zou zijn geweest voor de opwarming van de aarde, dan zou de gehele atmosfeer opwarmen. In plaats daarvan nemen satellieten juist een opwarming van de lagere atmosfeer (troposfeer) en een afkoeling van de hogere atmosfeer (stratosfeer) waar. Dit is precies wat er te verwachten valt als resultaat van toegenomen broeikasgassen die hitte vasthouden in de atmosfeer.

De wetenschappelijke consensus is namelijk dat de huidige, snelle opwarming van de aarde voor het grootste gedeelte wordt veroorzaakt door broeikasgassen, die worden uitgestoten door menselijke activiteit. Die broeikasgassen blijven in de atmosfeer hangen, als een deken om de aarde, en voorkomen dat de warmte van de zon kan ontsnappen naar de ruimte. De grootste boosdoener is CO2, ofwel koolstofdioxide, dat wordt uitgestoten door de verbranding van fossiele brandstoffen.

(Stand van zaken: 29.11.2024)