Oneigenlijk gebruik van BBC News-logo

Het Oekraïense tegenoffensief in de Russische provincie Koersk zorgt voor veel activiteit op sociale media. De ngo Reporters Sans Frontières zou meer dan 1.000 gevallen van nazi-symbolen bij Oekraïense soldaten hebben vastgesteld. Dat moet blijken uit een korte video met het logo van BBC News, de nieuwsdienst van de Britse openbare omroep. Maar betekent dit ook dat dit een authentieke BBC-reportage is?

Beoordeling

De video is niet afkomstig van de nieuwsdienst van de BBC. RSF heeft evenmin het gebruik van nazi-symbolen vastgesteld bij het Oekraïense leger.

Feiten

Om te controleren of een video authentiek is, is het goed om even te gaan kijken naar de bron. Op het Instagramkanaal van BBC News, waar dit type nieuwsvideo’s van ongeveer een minuut doorgaans gepubliceerd wordt, is alvast geen spoor terug te vinden van het filmpje over het Oekraïense leger. Deutsche Presse-Agentur (dpa) nam hierover contact op met de Britse openbare omroep. Een woordvoerder antwoordde kort en krachtig via e-mail: "dit is geen BBC-verslag."

De boodschap van de video, namelijk dat RSF meer dan 1.000 gevallen van nazisymboliek (slogans, symbolen en gebaren) aantrof bij het Oekraïense leger in Koersk, is ook een verzinsel. Aan dpa verklaarde RSF per e-mail dat deze informatie "compleet vals" is.

Overigens kortten de makers van de video de naam van de organisatie verkeerdelijk af als 'RWB', voor Reporters Without Borders. Hoewel dit inderdaad de Engelstalige naam van deze organisatie is, gebruikt zij ook in het Engels de Franse afkorting RSF.

Er is, met andere woorden, niets waarachtig aan dit filmpje, zowel qua herkomst als de inhoud.

Vermeende denazificatie

Van bij het begin van de Russische invasie in 2022 noemde president Vladimir Poetin de denazificatie van Oekraïne als een van de doelstellingen. Sindsdien is dit een terugkerend narratief waarbij vaak wordt beweerd dat Oekraïense soldaten nazi-symbolen dragen. Maar die beweringen zijn veelal ongegrond. 

In september 2024 beschuldigde de Amerikaanse overheid Rusland er daarnaast nog van dat het in andere landen invloed tracht uit te oefenen door nepnieuws te verspreiden via klonen van websites die als betrouwbaar worden beschouwd, zoals die van de BBC. Deze operatie staat bekend onder de naam 'Doppelgänger', het Duitse woord voor dubbelganger.

Deutsche Presse-Agentur heeft al vaker nepartikelen ontdekt die ten onrechte werden toegeschreven aan bekende media.

(Stand van zaken: 13.09.2024)