Met muggendodende spray

El Salvador voert de strijd tegen infectieziekte dengue op

16.08.2024, 11:29 (CEST)

's Zomers hebben we in Nederland ook wel eens last van stekende muggen. Dat valt echter in het niets in vergelijking met waar ze in sommige zuidelijke landen mee te kampen hebben.

Internetgebruikers (screenshot hier) delen online een video die zich in El Salvador zou afspelen. Volgens hen is te zien hoe de overheid in het land haar bevolking zou "platspuiten" met chemtrails via helikopters. Dit idee van chemtrails berust op een complottheorie waarin overheden hun bevolking zouden vergiften door allerlei chemische middelen in de lucht te pompen. Toont de video echt zo'n gevaarlijk complot?

Beoordeling

De video laat een actie zien opgezet door de overheid van El Salvador in de strijd tegen dengue, een potentieel dodelijke infectieziekte die wordt verspreid door muggen. Bij correct gebruik kennen deze spuitmethodes geen gevaar voor de mens. Met chemtrails heeft dit niks te maken: dat is nog steeds een complottheorie.

Feiten

De complottheorie over chemtrails is een oude: al in de jaren 90 ontstond het idee dat overheden via vliegtuigen burgers zouden proberen te vergiftigen door chemicaliën in de lucht te verspreiden. Het klassieke bewijs dat daarvoor gegeven wordt, zijn de witte sporen die vliegtuigen achter zich laten. In realiteit zijn die sporen contrails, een reactie van waterdamp en de roetdeeltjes van de verbrande vliegtuigbrandstof die, afhankelijk van de luchttemperatuur, bevriezen tot ijskristallen.  

In de tussentijd kent de complottheorie verschillende verschijningsvormen en zijn het niet enkel nog de witte strepen achter vliegtuigen die verdacht worden gemaakt. Dpa schreef er al meer dan een dozijn aan factchecks over.

Chemtrails bestaan dus niet in de echte wereld, maar enkel in de hoofden van sommige mensen. Wat is in de video dan wel aan de hand? En is het gevaarlijk?

Overheidsstrijd tegen muggen

Een omgekeerde zoekopdracht van een screenshot uit de video leidt naar een X-bericht van de El Salvadoraanse krant Diario El Salvador met exact dezelfde video. Zij schrijven dat het ministerie van Defensie in het oosten van de hoofdstad van het land "anti-vector-acties" uitvoert. Zo worden de acties genoemd tegen de verspreiding van ziektes via insecten.

Meer informatie wordt hierover verschaft in lokale kranten begin vorige maand. De acties worden geleid door het ministerie van Defensie, in de strijd tegen de infectieziekte dengue. 

Die acties volgden op een afkondiging van een rood alarm in het land door de Civiele Bescherming wegens de toename van het aantal gevallen van dengue, een gevaarlijke infectieziekte die wordt overgedragen via muggen, vooral in vochtige omstandigheden. Meer info over het anti-vector-plan valt te lezen op de site van het ministerie van Volksgezondheid. 

Leger in actie

Het Salvadoraanse leger maakt grondig werk van haar strijd tegen de muggen en verkondigt dat ook gretig op haar sociale media. Op 5 juli postte ze de video die ook op Facebook rondgaat. De video toont een "MD-530 helikopter van de Salvadoraanse luchtmacht" die een "uitroking" uitvoert. 

Niet alleen in de lucht, maar ook op het land en in huizen is het leger actief. Hun sociale media staan er vol van. Een geheim complot is het dus duidelijk niet. Schuilt er enig gevaar in voor de mens?

Niet gevaarlijk bij correct gebruik

Het spuiten van insecticiden in de lucht (aerial spraying in het Engels) is volstrekt veilig volgens het Amerikaanse Centrum voor ziektecontrole en preventie (CDC). Wanneer correct uitgevoerd en bij kleine hoeveelheden, schuilt er geen gevaar in voor de menselijke gezondheid. Zelfs naar buiten gaan tijdens het spuiten houdt geen gevaar in, aldus het CDC.

Het spuiten is bedoeld om de populatie van muggen onder controle te houden om op die manier de kans dat je ziek wordt te verminderen. De insecticiden doden zowel larven als muggen. De dieren er volledig mee uitroeien lukt echter niet.

Dat de overheid in El Salvador op haar sociale media over deze hele strijd dus zeer open is, is dan ook niet meer dan volstrekt normaal en is niet onderliggend aan een groter complot. 

(Stand van zaken: 16.08.2024)

Links

Facebookposts I & II (gearchiveerd I & II, screenshot gearchiveerd, gearchiveerde video)

Factcheck dpa I, II & III

BBC over chemtrails (gearchiveerd)

Gearchiveerde reverse image search

X-bericht El Dairio (gearchiveerd)

WUR over vector-ziektes (gearchiveerd)

Krant El Salvador over acties (gearchiveerd)

WHO over dengue (gearchiveerd)

Overheid over anti-vector-plan (gearchiveerd)

Berichten ministerie van Defensie op X I, II & III (gearchiveerd I, II & III)

Bericht van ministerie van Volksgezondheid op X (gearchiveerd)

CDC, WHO & NSF over aerial spraying (gearchiveerd I, II & III)

Over dpa-factchecks

Deze factcheck is geschreven in het kader van het Third Party Fact Checking-programma van Facebook/Meta. Meer informatie over dit initiatief vindt u hier.

Uitleg van Facebook/Meta over de omgang met accounts die onjuiste informatie verspreiden, vindt u hier.

Inhoudelijke aan- of opmerkingen kan u sturen naar factcheck-netherlands@dpa.com met een link naar de desbetreffende Facebookpost. Gelieve hiervoor de juiste sjablonen te gebruiken. Richtlijnen voor bezwaren vindt u hier.