Hartaandoeningen waarschijnlijker na corona dan na prik

Myocarditis en pericarditis, ontstekingen van respectievelijk de hartspier en het hartzakje, zouden "alleen na vaccinatie" optreden en juist "niet na corona-infectie." Dat beweren mensen op Facebook (hier, hier en hier). Die bewering wordt gedaan op grond van een nieuw Engels onderzoek. Hebben de doe-het-zelfvaccinologen op Facebook het onderzoek echter wel begrepen?

Beoordeling

Nee. De kans op myocarditis en pericarditis is groter na een infectie met het coronavirus, dan na vaccinatie tegen corona. Het Engelse onderzoek bewijst zeker niet het tegendeel.

Feiten

Myocarditis en pericarditis zijn bekende, maar zeldzame, bijwerkingen van de coronavaccins van Pfizer/BioNtech (Comirnaty), Moderna (Spikevax) en Novavax (Nuvaxovid). Dat was al lang bekend en in de bijsluiters van deze vaccins opgenomen.

Een ontstoken hartspier of -zakje wordt echter niet alleen maar door coronavaccins veroorzaakt. Integendeel. Volgens de Hartstichting ontstaan myocarditis en pericarditis voornamelijk door het oplopen van een virus (bijvoorbeeld het coronavirus) of een bacterie. Ook kunnen de aandoeningen ontstaan door bestraling, na een hartinfarct of openhartoperatie, of door overgevoeligheid voor (andere) medicijnen.

Kans groter na COVID-19-infectie

De kans op myocarditis na een COVID-19 infectie is volgens bijwerkingencentrum Lareb achttien keer groter dan na vaccinatie. Het risico op pericarditis is vijf keer groter na infectie dan na vaccinatie, aldus Lareb.

Die cijfers verschillen een beetje naar gelang de grootte van het onderzoek. Op basis van het grootste onderzoek ooit naar de veiligheid van coronavaccins, concludeerde vaccinoloog Pierre Van Damme (Universiteit Antwerpen) dat er sprake is van "één à tien gevallen van myocarditis per miljoen gevaccineerden" met een mRNA-vaccin. Tegelijkertijd wijst hij erop dat er ongeveer veertig gevallen van myocarditis worden geregistreerd per miljoen COVID-19-infecties.

Ook het Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA) wijst op het relatief kleine risico op myo- en pericarditis, om vervolgens ook het risico op diezelfde aandoeningen na een COVID-19-infectie aan te stippen, op basis van onderzoek.

Onderzoek verkeerd uitgelegd

Mensen op Facebook menen op basis van dit recente Engelse onderzoek te kunnen beweren dat al het bovenstaande niet klopt. Dat is echter een zeer vreemde en ongefundeerde conclusie.

In de studie werden 820.926 adolescenten (12 tot 15 jaar) en 283.422 kinderen (5 tot 11 jaar) twintig weken gevolgd. Daarbij werden jongelingen die respectievelijk één- en tweemaal met een vaccin van Pfizer/BioNtech waren gevaccineerd, vergeleken met ongevaccineerde leeftijdsgenoten - onder verder zo veel mogelijk gelijke omstandigheden.

Het klopt, zoals in de Facebookposts wordt gesteld, dat in dit onderzoek myocarditis en pericarditis alleen optraden in de groep gevaccineerde jongelingen. Het is echter belangrijk te vermelden dat dit zeer zeldzaam was. Beide aandoeningen samengenomen traden slechts in 27 van de miljoen gevallen op na een eerste dosis van het vaccin en in tien van de miljoen na de tweede dosis.

De studie toont daarmee wel het - al lang bekende en kleine - risico op myo- en pericarditis na vaccinatie met het Pfizervaccin aan. De studie toont echter niet aan dat die aandoeningen niet zouden optreden na een COVID-19-infectie.

Op basis van één onderzoek, met alleen kinderen en adolescenten, waarbij de zeer zeldzame gevallen van myo- en pericarditis alleen onder gevaccineerden voorkomen, kan dat niet worden geconcludeerd.

COVID-19 kent nog meer risico's

Marc Veldhoen, immunoloog, werkzaam aan de Universiteit van Lissabon, voorzag het onderzoek van extra duiding in een e-mail aan Deutsche Presse-Agentur (dpa). Hij wijst erop dat uit het onderzoek alleen zeer lichte gevallen van myo- en pericarditis naar voren komen, met gemiddeld nul tot één dag ziekenhuisopname. Dat is "veel beter dan een virusinfectie," aldus Veldhoen.

Behalve een verhoogde kans op myo- en pericarditis, kleven er namelijk nog veel meer gezondheidsrisico's aan een COVID-19-infectie. Alleen maar focussen op het kleine risico op die hartaandoeningen door de vaccins is dus ongepast, zoals Veldhoen in een draadje op X uitlegt.

Bovendien concluderen de onderzoekers dat de vaccinaties effectief beschermen tegen COVID-19. Vaccinatie met het Pfizervacccin "verminderde bij adolescenten COVID-19-gerelateerd bezoek aan de spoedeisende hulp en ziekenhuisopname." Daarbij moet wel worden opgemerkt dat ernstige ziekte door COVID-19 in deze leeftijdscategorie toch al zeldzaam is.

De Facebookgebruikers die de verkeerde uitleg van het onderzoek op hun profiel plaatsten, hadden die overigens niet zelf bedacht. Zoals vaak gebeurt, vonden de verzinsels hun weg vanaf de nepnieuwssite Ninefornews naar sociale media.

(Stand van zaken: 07.11.2024)