Windturbines beïnvloeden het lokale weer, niet het klimaat

Windmolens en windparken: wanneer ze in de eigen achtertuin dreigen te komen, zitten maar weinig mensen op ze te wachten. In een uitzending van de omroep Ongehoord Nederland wordt aandacht besteed aan deze onvrede en de effecten van windparken op het weer. Aan de talkshowtafel wordt geconcludeerd dat windturbines klimaatverandering juist veroorzaken in plaats van het tegen te gaan. Berichten hierover doen het goed op sociale media. Maar, zijn 'weer' en 'klimaat' wel helemaal gelijk te stellen?

Beoordeling

Nee, windturbines veroorzaken geen klimaatverandering. Windturbineparken hebben wel invloed op het lokale weer, bevestigt een onderzoeker van het KNMI aan dpa, maar die effecten zijn lokaal en treden alleen in specifieke omstandigheden op.

Feiten

Er zijn meerdere studies die aantonen dat bij verschillende windparken de lokale biosfeer, dat deel van de aarde waar organismen voorkomen, door de aanwezigheid van windturbines wordt beïnvloed.

Onder andere in studies uit China en de VS blijkt dat een windmolenpark op land kan zorgen voor bijvoorbeeld een verdroging van het omliggende oppervlak of verhoging van de lokale temperatuur. Warmere lucht van boven, kan door het draaien van de wieken naar beneden worden gebracht. Resultaat: de temperatuur aan de oppervlakte stijgt.

Maar dit betekent niet dat het wereldwijde klimaat hierdoor noemenswaardig wordt beïnvloed of dat de windturbines een bijdrage leveren aan klimaatverandering.

Stabiele weersomstandigheden

Ook onderzoekers van het Nederlandse KNMI stelden vast dat windparken het lokale weer beïnvloeden: wind, temperatuur en luchtvochtigheid kunnen erdoor veranderen.

Windturbines hebben het grootste effect op het weer, als de atmosfeer stabiel is, leggen ze in dit artikel uit. Dat betekent dat de zee of het aardoppervlak kouder is dan de lucht daarboven: pas dan kunnen de turbines hoger gelegen warme lucht mengen met koude lucht daaronder, waardoor een verwarmend effect optreedt. "En dat komt niet vaak voor", vertelt KNMI-onderzoeker Peter Siegmond Deutsche Presse-Agentur (dpa) aan de telefoon.

"Het is een interessant fenomeen, maar er zijn specifieke weersomstandigheden voor nodig. Het is dus niet zo dat draaiende windturbines de hele tijd warme lucht naar het oppervlak brengen", aldus Siegmond. "Daarbij komt: de invloed van de turbines op het weer is lokaal, niet globaal".

Geen klimaatverandering door windturbines

Er is dus geen reden om te geloven dat de windturbines bijdragen aan de opwarming van de aarde, en dat bewijzen studies ook niet. Het klimaat is het weer over een lange periode bekeken. De lokale en onregelmatige luchtvermening door windturbines heeft daar geen noemenswaardig effect op.

Ook wijzen wetenschappers op het feit dat de windturbines zelf geen warmte aan de atmosfeer toevoegen. De temperatuursverandering komt door het vermengen van lucht, niet door een uitstoot van broeikasgassen. Het lokale verwarmende effect van windturbines verdwijnt dus als ze uitgezet worden. Dat is bij fossiele brandstoffen anders, omdat deze warmte toevoegen aan de atmosfeer.

Meerdere internationale factcheckers kwamen tot dezelfde conclusie. Dpa schreef in 2023 ook al een factcheck over deze bekende afbeelding van een windmolenpark in de mist - die overigens ook in de Ongehoord Nieuws uitzending wordt getoond (minuut 01:35). Ook toen was al duidelijk dat de mist tot stand kwam door specifieke weersomstandigheden.

Ook wordt in de check geconcludeerd dat windturbines uiteraard een bepaalde CO2-uitstoot hebben (de turbines moeten geproduceerd en geplaats worden), maar dat dit nog altijd een milieuvriendelijker alternatief is dan de uitstoot van conventionele energiebronnen zoals kolen- en gascentrales.

(Stand van zaken: 01.05.2024)