Soevereiniteit niet overgedragen aan de WHO door minister

Op Facebook wordt gemeld dat minister van Medische Zorg Pia Dijkstra (D66) onze soevereiniteit op het gebied van gezondheid heeft overgedragen aan de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Die claim wordt ondersteund door een citaat uit het Nederlands Wetboek van Strafrecht. Bij nader onderzoek blijkt de realiteit toch anders te zijn.

Beoordeling

Pia Dijkstra, minister van Medische Zorg, heeft de soevereiniteit niet overgedragen aan de WHO. Het citaat uit het Wetboek van Strafrecht is foutief geciteerd en past hier niet.

Feiten

In het bericht wordt een artikel van de website Indepen aangehaald van 11 april 2024. Daarin wordt verwezen naar een video van de politieke partij Forum voor Democratie van een plenair debat in de Tweede Kamer op 10 april. Parlementslid voor FvD Gideon van Meijeren stelde daarin vragen aan minister Dijkstra.

Wat houdt soevereiniteit precies in? Dit begrip draait om de zelfbeschikking van staten. Dat betekent dat een staat het hoogste gezag op haar eigen grondgebied heeft. De Europese Unie is een voorbeeld van gedeeltelijk overgedragen soevereiniteit: bepaalde beslissingen genomen door de Unie kunnen beslissingen van individuele landen overtreffen.

Minister Pia Dijkstra spreekt in de video van Forum voor Democratie over soevereiniteit en de WHO. Specifiek wordt gesproken over de Internationale Gezondheidsregeling (IHR). Er zou een wijziging zijn voorgesteld om dit bindend te maken, en dit wordt besproken. Uit de video blijkt dat de soevereiniteit van Nederland niet over is gedragen aan de Wereldgezondheidsorganisatie.

Mogelijke aanpassingen aan IHR

De IHR is een wettelijk kader uit 2005 waarin de rechten en plichten van landen zijn vastgelegd rondom de aanpak van noodsituaties op het gebied van de volksgezondheid. De IHR is een instrument van internationaal recht dat juridisch bindend is voor 196 landen, waaronder de 194 lidstaten van de WHO en dus Nederland. 

De lidstaten hebben in 2022 besloten om mogelijke wijzingen aan de IHR te zullen overwegen, om dit verdrag zo sterker te maken en klaar te zijn voor mogelijke nieuwe gezondheidscrises. Maar: "De WHO zal niet de mogelijkheid hebben om gezondheidsmaatregelen, waaronder lockdowns of andere beperkingen, op te leggen aan de bevolking van welk land dan ook", schrijft de WHO over de mogelijke aanpassingen. 

Zoals gezegd is de soevereiniteit van Nederland op dit gebied dus niet overgedragen aan de WHO, en zal dat ook niet kunnen gebeuren. Minister Dijkstra zegt dat zij voorstander is van de wijzigingen. Ze onderstreept daarbij dat de keuze voor die maatregels aan de lidstaten is, en dat deze niet door de WHO worden opgelegd. 

Het Wetboek van Strafrecht

In de Facebookpost waarin geclaimd wordt dat de soevereiniteit van Nederland aan de WHO is overgedragen, wordt het Wetboek van Strafrecht aangehaald. Het gaat daarbij om artikel 97.1. Daarbij zijn echter bepaalde passages toegevoegd. Zo wordt bij een buitenlandse mogendheid de WHO en WEF genoemd - dit staat zo niet in het Wetboek van Strafrecht. Ook wordt 'biologische oorlogvoering' bijvoorbeeld niet genoemd.

Deze passage in het Wetboek van Strafrecht is in dit geval fout toegepast. Er is aan de ene kant geen sprake van dat minister Pia Dijkstra samen met de WHO oorlog voert tegen de Nederlandse staat door bijvoorbeeld vaccinaties te verplichten; zij overweegt momenteel slechts de aanpassingen op een al bestaand verdrag voor gezondheidscrises. 

Aan de andere kant - mocht dit doorgevoerd worden, betekent dat niet dat er sprake is van een misdrijf zoals dit wordt omschreven in artikel 97.1 van het Wetboek van Strafrecht. Er is in dat geval namelijk geen sprake van het voeren van oorlog tegen de Nederlandse staat.

(Stand van zaken: 23.04.2024)