Laserfilmpje te oud

Natuurbranden Texas te wijten aan hitte en wind

8.3.2024, 13:41 (CET)

Bij elke natuurramp zijn er wel mensen die beweren dat een grote laserstraal uit een machtig vernietigingswapen de destructie veroorzaakt. Ook nu weer blijkt de echte wereld minder Star Wars-achtig.

De Amerikaanse staat Texas wordt momenteel getroffen door de grootste natuurbrand uit diens geschiedenis. Meer dan 5000 vierkante kilometer grasland is al afgebrand, boerderijen zijn verwoest en duizenden koeien kwamen om. Facebookgebruikers (hier en hier) delen een video van een groene laserstraal en beweren dat een futuristisch wapen de oorzaak van de branden is. Klinkt dat als onzin? Dat is het ook.

Beoordeling

Het filmpje van de laserstraal stond bijna twee maanden voor het begin van de brand al online. Waarschijnlijk is de laserstraal nep; in ieder geval heeft die niets met de brand in Texas te maken. De natuurramp ontstond door recente hitte, harde wind en waarschijnlijk een vonk van elektriciteitskabels.

Feiten

Het filmpje dat door Facebookgebruikers in verband wordt gebracht met de branden in Texas, kan daar onmogelijk iets mee te maken hebben. Een reverse image search met screenshots uit het filmpje toont aan dat dat al lang voor de branden in Texas online stond.

Smokehouse Creek Fire, zoals de natuurbrand wordt genoemd, begon namelijk op 26 februari 2024. Het filmpje met de groene laserstraal gaat al zeker sinds 31 december 2023 online rond. Die dag werd het geplaatst op de TikTok-, Instagram- en Facebookpagina’s van ogenschijnlijk één en dezelfde persoon.

In de beschrijving die de persoon bij de video plaatste, wordt niet verwezen naar Texas. Er staat slechts dat "iets wat lijkt op een groene laserstraal" te zien was tijdens een storm op 31 december 2023. Ook wordt vermeld: "dit is alleen voor educatieve doeleinden."

Het is onduidelijk waar de video precies is opgenomen, maar de laserstraal lijkt digitaal op de beelden te zijn aangebracht. Degene die de video plaatste, plaatst aan de lopende band bewerkte filmpjes met UFO’s, aliens en zeemonsters op TikTok.

Smokehouse Creek Fire

Sinds 26 februari wordt Texas geteisterd door de grootse natuurbrand uit de geschiedenis van de staat. Meer dan 1,3 miljoen acres (meer dan 5000 vierkante kilometer) voornamelijk droog grasland is afgebrand. Grote veebedrijven met duizenden runderen en andere dieren zijn getroffen. Ook kwamen twee mensen om het leven. Het vuur is inmiddels grotendeels, maar nog altijd niet helemaal, onder controle.

De brand is veroorzaakt door een combinatie van factoren. Hoge temperaturen en droge lucht in de weken en dagen voorafgaand aan 26 februari, creëerden de juiste omstandigheden voor het vuur om zich snel te verspreiden. Daar kwamen vanaf 26 februari nog eens harde windstoten bij. Een relatief natte winter heeft mogelijk voor veel plantgroei en dus voor de aanwezigheid van veel brandstof voor het vuur gezorgd.

De Texaanse autoriteiten hebben de directe aanleiding voor het ontstaan van de brand nog niet bevestigd. Waarschijnlijk werd de eerste vonk veroorzaakt doordat een houten paal met elektriciteitskabels knapte en omviel. Dit wordt althans beweerd door enkele huiseigenaren uit een getroffen dorp, die een rechtszaak aanspanden tegen het bedrijf dat die paal zou hebben moeten onderhouden.

Het bedrijf, Xcel Energy, erkent dat dit de meest waarschijnlijke oorzaak van de brand is, maar ontkent nalatigheid bij het onderhoud van apparatuur.

Complottheorieën over natuurrampen

Facebookgebruikers die geloven dat de groene laserstraal iets te maken heeft met de brand, gebruiken termen als HAARP en DEW om het ontstaan van de natuurramp te verklaren.

HAARP is een Amerikaans onderzoeksprogramma naar de ionosfeer dat wordt bestierd door de University of Alaska Fairbanks. Het bevindt zich dus in Alaska en schiet geen laserstralen af op andere delen van de VS of de wereld om daar natuurrampen te veroorzaken. Dat weerhoudt sommige mensen er niet van om dergelijke dingen toch te beweren. Deutsche Presse-Agentur (dpa) heeft dit soort beweringen al vaak ontkracht (hier, hier en hier).

Directed Energy Weapons

DEW staat voor 'directed energy weapon'. De term dook vaak op in complottheorieën rondom de natuurbranden op het Hawaïaanse eiland Maui in 2023. Destijds ontkrachtte dpa meermaals (hier en hier) beweringen dat die branden door DEW’s waren veroorzaakt.

Het gebruik van DEW’s, wapens die gebruikmaken van geconcentreerde elektromagnetische energie, wordt weldegelijk door verschillende landen onderzocht. De marine van de VS claimt de wapens zelfs al te gebruiken. Toch is er geen enkele reden om aan te nemen dat DEW’s worden ingezet om natuurbranden in eigen land te veroorzaken.

Laserstralen die sterk genoeg zijn om brand te veroorzaken, werken bovendien met infrarood en zijn voor het blote oog niet zichtbaar. Dat zei Iain Boyd, directeur van het Centrum voor Nationale Veiligheidsinitiatieven van de Universiteit van Colorado, eerder tegen AP.

(Stand van zaken: 08.03.2024)

Links

Facebookpost I & II (gearchiveerd I & II, video gearchiveerd)

Over reverse image search (gearchiveerd)

NYT over brand (gearchiveerd)

TikTokpost laser (gearchiveerd met video)

Instagrampost laser (gearchiveerd)

Facebookpost laser (gearchiveerd met video)

TikTokprofiel filmpjes (gearchiveerd)

USA Today over brand (gearchiveerd)

NOAA over brand (gearchiveerd)

BBC over brand (gearchiveerd)

AP over brand (gearchiveerd)

Factchecks dpa HAARP I, II & III

Factchecks dpa DEW I & II

Over DEW’s (gearchiveerd)

Marine VS en DEW’s (gearchiveerd)

Boyd, AP over DEW’s (gearchiveerd)

Over dpa-factchecks

Deze factcheck is geschreven in het kader van het Third Party Fact Checking-programma van Facebook/Meta. Meer informatie over dit initiatief vindt u hier.

Uitleg van Facebook/Meta over de omgang met accounts die onjuiste informatie verspreiden, vindt u hier.

Inhoudelijke aan- of opmerkingen kan u sturen naar factcheck-netherlands@dpa.com met een link naar de desbetreffende Facebookpost. Gelieve hiervoor de juiste sjablonen te gebruiken. Richtlijnen voor bezwaren vindt u hier.