Dengue-uitbraak in Brazilië staat los van Bill Gates

Een grote uitbraak van knokkelkoorts raast sinds januari door Brazilië. En wie zou dat op zijn geweten hebben? Niemand minder dan Bill Gates, aldus sociale mediagebruikers. Gates zou namelijk een project financieel gesteund hebben dat genetische gemodificeerde muggen loslaat in Brazilië. De zakenman en filantroop is online wel vaker de zondebok voor alles wat er misloopt in de wereld, maar klopt daar wat van?

Beoordeling

Er is geen bewijs dat Bill Gates direct of indirect verantwoordelijk is voor de huidige uitbraak van dengue in Brazilië. Hevige regenval, hoge temperaturen en sanitaire gebreken zijn samen de boosdoeners. Gates financiert een project dat dengue moet tegengaan, maar de muggen van dit World Mosquito Program zijn niet genetisch gemodificeerd.

Feiten

Een uitbraak van knokkelkoorts teistert sinds begin dit jaar Brazilië: er werden al een miljoen besmettingen vastgesteld. Ook buurlanden Peru en Argentinië hebben ermee te maken. Dengue of knokkelkoorts is een infectieziekte die wordt overgedragen door muggen in (sub-)tropische gebieden.

Verschillende factoren zorgen ervoor dat de huidige uitbraak zo groot is. De hevige regenval in combinatie met de hoge temperaturen en toenemende urbanisatie maken voor de muggen een ideale omgeving om zich te nestelen en het virus te verspreiden.

World Mosquito Program

Er is geen medicijn ter behandeling van dengue, dus is preventie belangrijk. Daarom heeft het World Mosquito Program (WMP) een methode ontwikkeld die landen als Brazilië moet beschermen tegen muggen die infectieziektes zoals dengue verspreiden. Verschillende studies toonden al de effectiviteit van de methode aan.

De vrouwelijke muggen worden geïnfecteerd met de bacterie Wolbachia en daarna vrijgezet in gebieden waar muggen infectieziekten op mensen overbrengen. Deze bacterie verbetert het immuumsysteem van de insecten waardoor ze minder snel het denguevirus krijgen. Dat verkleint dus ook de kans dat de infectie op mensen overgedragen wordt. Door het broeden van de vrouwelijke muggen wordt de bacterie verder in de muggenpopulatie verspreid.

De Bill and Melinda Gates Foundation financiert het WMP deels, samen met verschillende overheden en andere filantropen. Het WMP is een project van de Australische Monash universiteit, niet direct van Gates zelf.

Op dit moment heeft het WMP geen projecten lopen in Brazilië, zo laat een woordvoerder weten aan Deutsche Presse-Agentur (dpa). "Ons recentste project liep eind vorig jaar af in Niteroi en de monitorresultaten zijn tot nu toe indrukwekkend", zo klinkt het. Later dit jaar plant het WMP wel projecten op te starten in zes Braziliaanse steden, aldus de woordvoerder.

Kortom, er is geen enkel bewijs dat Bill Gates of het WMP aan de basis liggen van de huidige dengue-uitbraak. De muggen ondergaan ook geen genetische modificatie en er werden zelfs helemaal geen muggen vrijgelaten op grote schaal door het WMP.

Hoop op vaccin

Brazilië is nu begonnen met het toedienen van een denguevaccin van de Japanse farmaceut Takeda. Maar dat is geen wondermiddel. Het heeft een doeltreffendheid van 73 procent en het wordt maar aan een beperkte leeftijdsgroep in beperkte gemeenten toegediend.

Takeda kreeg in 2016 voor een poliovaccin fondsen van de Gates Foundation, maar niet voor het denguevaccin. Het heeft verder geen link met Bill Gates.

Volgens een Braziliaanse epidemiologe Barbara Valente is het vooral belangrijk om te focussen op goede huisvesting, toegang tot schoon water en adequate afvalophaling als middel tegen dengue en andere infectieziektes.

(Stand van zaken: 06.03.2024)