Geen complot maar vrije markt

Coronavaccin gemaakt met planten kwam nooit op de markt

16.2.2024, 15:49 (CET)

Vaccins blijven de gemoederen maar bezig houden. Maar achter een korte reportage en uitlegvideo over hoe een bepaald vaccin wordt geproduceerd, hoef je niet meteen een heel complot te zoeken.

Qua vaccins hebben we de afgelopen jaren heel wat voor de kiezen gekregen. Maar of nu werkelijk plantaardige vaccins ontwikkeld worden om dat in het geheim in ons voedsel te integreren? Op Facebook geloven sommigen deze bewering, die bekrachtigt zou moeten worden door deze video over een "plant-based covid vaccine". Gelukkig blijkt het verhaal toch te sterk om waar te zijn.

Beoordeling

Het coronavaccin waar in de video naar verwezen wordt, gebruikt planten om het vaccin te maken. Dat vaccin is alsnog gewoon een vloeistof die in de bovenarm geprikt wordt. Daarnaast kwam het nooit effectief op de markt. Eetbare vaccins bestaan, maar worden niet massaal in ons voedsel geïntegreerd.

Feiten

Het filmpje op Facebook begint met deze reportage (minuut 0:16) van ABC News van 18 april 2021. Het Canadese farmaceutische bedrijf Medicago was toentertijd bezig met de ontwikkeling van een coronavaccin met behulp van planten.

De geanimeerde video die volgt, waarin deze technologie wordt uitgelegd en ook Medicago genoemd, kon Deutsche Presse-Agentur (dpa) online niet meer vinden. Maar daar lijkt een verklaring voor: Medicago bestaat niet meer, en haar website is dus van het internet verdwenen.

Ontwikkeling vaccins op hoogtepunt pandemie

Medicago was al voor de coronapandemie bezig met het ontwikkelen van vaccins met behulp van planten. Toen het coronavirus de hele wereld trof begin 2020, zagen zij kansen om hun technologie ook voor een coronavaccin in te zetten.

Om een vaccin te maken heb je moleculen nodig die sterk op het virus lijken, maar niet besmettelijk zijn. In het Engels noemen ze dat 'Virus-Like Particles'. Voor griepvaccins worden meestal kippeneieren gebruikt, maar planten kunnen deze deeltjes dus ook produceren. Volgens de CEO van Medicago is het met planten minder gevaarlijk, omdat in planten de virusachtige deeltjes niet kunnen muteren. In kippeneieren bestaat dit risico wel.

Medicago wist een werkzaam coronavaccin te ontwikkelen, dat door de Canadese autoriteiten werd goedgekeurd in februari 2022. Het vaccin zou gewoon een prik zijn zoals we dat van de meeste vaccins kennen. Er is dus geen sprake geweest van een stofje dat in de voedselketen verspreid zou worden, zoals nu op Facebook wordt beweerd.

Wel vaccins, geen prikken

Canada bestelde direct 76 miljoen doses. Maar tot vaccinatie buiten klinische proeven kwam het niet. In maart 2022 - een maand na Canada's goedkeuring - keurde de World Heath Organisation (WHO) het vaccin af. Niet omdat het onbetrouwbaar was of slecht zou werken, maar omdat een bedrijf uit de tabaksindustrie aandeelhouder van Medicago was. De WHO wil geen band met de tabaks- of wapenindustrie en houdt zich streng aan dit beleid.

Door deze domper schortte Medicago de productie van de vaccins voor Canada op. Een jaar later, in maart 2023, trok het moederbedrijf van Medicago zich als investeerder helemaal terug. Dat was het einde voor Medicago.

Nieuwe doorstart

Afgelopen december kreeg het verhaal toch nog een staartje: na onderhandelingen kwamen de staat van Canada en het oude moederbedrijf tot de overeenkomst dat het intellectuele eigendom van Medicago in Canada mocht blijven. Het bedrijf maakt nu een doorstart onder de naam Aramis Biotechnologies. Deze keer zijn de werknemers zelf de grootste aandeelhouders in he bedrijf. Fijn voor Canada, want die had de afgelopen jaren miljoenen in het bedrijf geïnvesteerd.

Bij Aramis Biotechnologies wordt de techniek van een vaccin gebaseerd op planten verder ontwikkelt. Van een coronavaccin is geen sprake meer, noch van een vaccin dat in ons voedsel zou komen te zitten.

Eetbare vaccins

Eetbare vaccins bestaan overigens wel. Maar zoals uit het verhaal hierboven duidelijk is geworden, vormt geld een belangrijke rol in het ontwikkelen en verspreiden van dergelijke technologieën. En de ontwikkeling is geen geheim; integendeel, de media berichten er openlijk over.

(Stand van zaken: 16.02.2024)

Links

Facebookpost (gearchiveerd, gearchiveerde video)

Reportage ABC News (gearchiveerd met video)

Infopagina Canadese overheid (gearchiveerd)

Artikel Nature (gearchiveerd)

Artikel AP (gearchiveerd)

Overzicht verdeelde vaccinaties Canada (gearchiveerd)

Artikel BMJ (gearchiveerd)

Artikel Global News (gearchiveerd)

Artikel Newswire (gearchiveerd)

Aramis Biotechnologies I & II (gearchiveerd I & II)

Artikel RTL (gearchiveerd)

Over dpa-factchecks

Deze factcheck is geschreven in het kader van het Third Party Fact Checking-programma van Facebook/Meta. Meer informatie over dit initiatief vindt u hier.

Uitleg van Facebook/Meta over de omgang met accounts die onjuiste informatie verspreiden, vindt u hier.

Inhoudelijke aan- of opmerkingen kan u sturen naar factcheck-netherlands@dpa.com met een link naar de desbetreffende Facebookpost. Gelieve hiervoor de juiste sjablonen te gebruiken. Richtlijnen voor bezwaren vindt u hier.