EU-wetenschapster sprak over succesvolle vaccinatiecampagnes

Maria Leptin, voorzitter van de Europese Onderzoeksraad, zou hebben gezegd dat regeringen zich minder moeten bezighouden met het uitleggen van 'de wetenschap' achter de coronavaccins aan hun burgers, aldus berichten op sociale media. In de plaats daarvan zouden ze defensie en religieuze organisaties moeten inschakelen om de bevolking te vaccineren. Leptin zou die uitspraak hebben gedaan tijdens een paneldiscussie van het World Economic Forum (WEF). Maar wat is daar effectief van aan?

Beoordeling

Maria Leptin nam die woorden helemaal niet in de mond. Uitspraken die ze deed tijdens een panelgesprek over de pandemie georganiseerd door het WEF worden volledig uit hun context genomen. Ze gaf voorbeelden van landen met een succesvolle vaccinatiestrategie.

Feiten

In de gedeelde video is achter Leptin het logo van het WEF te zien, dat jaarlijks een conferentie organiseert in het Zwitserse Davos. Daardoor is de exacte bron ook makkelijk te herhalen. Het panelgesprek vond plaats in januari 2023 en is integraal terug te vinden op YouTube. Leptin nam deel in haar functie als voorzitter van de Europese Onderzoeksraad, een orgaan dat Europees wetenschappelijk onderzoek financiert en ondersteunt. Het gespreksonderwerp was de stand van zaken van de coronapandemie.

Op een bepaald moment krijgt Leptin een vraag over het scepticisme van sommige mensen over de coronavaccins en de wetenschap daarachter (te zien vanaf 13:45). In haar antwoord noemt Leptin twee landen met een succesvolle maar uiteenlopende vaccinatiestrategie: Portugal en Bhutan. Het is dat antwoord dat nu uit zijn context wordt gerukt. Leptin suggereert nergens dat andere overheden die voorbeelden moeten volgen, of dat het leger of een religieuze organisatie moeten worden ingezet om mensen te vaccineren.

Concrete voorbeelden

Leptin haalt Portugal en Bhutan aan als voorbeelden van landen die een hoge vaccinatiegraad behaalden zonder noodzakelijk die aanpak te baseren op het uitleggen van de wetenschap achter de coronavaccins.

Zo is er Bhutan, een spiritueel en religieus land waar astrologie een belangrijke rol speelt in het dagelijkse leven. De Bhutanese overheid schakelde dan ook een astroloog in om een voorspoedige dag en tijdstip uit te kiezen om de vaccinatiecampagne te beginnen. "Zij hebben een geweldige dekking (vaccinatiegraad, nvdr) behaald, zonder iets van de wetenschap uit te leggen", zegt Leptin.

Anderzijds noemt ze Portugal, dat de leiding van de vaccinatiestrategie niet in handen van een politicus of wetenschapper legde, maar bij een militair. Vice-admiraal Henrique Gouvei e Mela leidde de Portugese vaccinatiestrategie met succes en gebruikte daarvoor een militaire aanpak. Zo verscheen hij altijd in camouflageuniform. "Hij behandelde het land als zijn troepen, en verklaarde het (de pandemie, nvdr) als een oorlog die het land samen zou bestrijden", aldus Leptin.

Onzekerheid hoort erbij

De conclusie van Leptin is dus dat wetenschap niet altijd centraal moet staan in een volksgezondheidscampagne opdat die succesvol is. Verder zegt ze nog dat men meer zou moeten inzetten op het onderwijs om het vertrouwen van burgers in de wetenschap te verhogen. Te weinig mensen snappen hoe de wetenschappelijke methode echt werkt, volgens Leptin, en dan vooral de rol die onzekerheid speelt in het proces.

(Stand van zaken: 21.12.2023)