Verhaal over psychiater van Netanyahu is nep

"Een waterval van leugens" en "een zwart gat van tegenstrijdigheid met zichzelf". Zo zou de psychiater van Netanyahu de Israëlische premier omschreven hebben, voordat hij zichzelf in 2010 het leven nam. Althans, zo klinkt het verhaal op sociale media in onder andere deze post van begin november. Maar is er wel bewijs dat deze psychiater ooit heeft bestaan?

Beoordeling

Nee, deze zogenaamde psychiater heeft nooit bestaan, laat staan zich het leven genomen omwille van Netanyahu. Het verhaal is afkomstig van een online satirisch artikel uit 2010. De auteur van het artikel bevestigde dit recentelijk opnieuw.

Feiten

Het bericht over de psychiater wordt via vele kanalen gedeeld, waar ook de naam van de zogenaamde psychiater wordt genoemd: Moshe Yatom. Hij zou in Tel Aviv werkzaam zijn geweest.

Op zoek naar het verhaal, zijn alleen berichten over Yatoms zogenaamde zelfmoord te vinden en inmiddels al meerdere factchecks die het verhaal ontkrachten. Er duiken geen bewijzen op die aantonen dat hij daadwerkelijk heeft bestaan en als psychiater werkzaam was in Tel Aviv.

Door in Google verder te zoeken aan de hand van de naam Moshe Yatom naar resultaten verder in het verleden, wordt duidelijk dat de eerste versie van het verhaal in juni 2010 op de site legalienate verscheen. Volgens de website zelf publiceert ze 'nieuws, commentaar en satire'. Als dat laatste is de tekst over de fictieve Moshe Yatom dan ook te lezen.

Dat het om een satrisch stuk gaat, bevestigde recentelijk de auteur van de tekst, Michael K. Smith, nog eens aan de Associated Press (AP). "Het doel ervan was om op een onderhoudende manier aandacht te vestigen op de hopeloze waanzin van het Israëlische beleid", liet hij het Amerikaanse persbureau schriftelijk weten.

Nieuw leven door AI

Het satirische verhaal is dus in 2010 bedacht en ging onder andere in 2014 al rond in het Nederlands op Facebook.

Vorige maand werd het neppe verhaal nieuw leven ingeblazen op de Pakistaanse website Global Village Space. Volgens News Guard maakt de Pakistaanse website gebruikt van kunstmatige intelligentie (AI) om content te herschrijven, en hebben ze dat in dit geval ook gedaan. Er werd in het artikel niet duidelijk gemaakt dat het om satire ging.

Inmiddels heeft Global Village Space de titel van de tekst op haar website aangepast: daar staat nu helder dat de tekst satirisch is. Dat neemt niet weg dat het verhaal de afgelopen maand door velen op het internet voor waar aangenomen is.

(Stand van zaken: 05.12.2023)