Intranasaal mRNA-vaccin slechts getest op muizen

Het mRNA-luchtvaccin van Bill Gates zou zijn goedgekeurd voor gebruik - ook "tegen" mensen die daar niet mee instemmen. Het zou namelijk via de lucht worden verspreid en zo "de hele planeet inenten met mRNA." Dat zou mogelijk zijn gemaakt door een methode ontwikkeld door de universiteit Yale. Dit alles wordt beweerd op Facebook (hier, hier en hier), maar klopt het ook?

Beoordeling

Nee, er is geen goedgekeurd mRNA-vaccin dat door de lucht wordt verspreid zodat mensen het inademen. De bewering is afkomstig van een notoire nepnieuwssite. Een artikel op die site verwijst naar een studie van Yale over een nieuwe methode om mRNA via de neus in de longen te brengen, maar legt die studie verkeerd uit. Bill Gates heeft er overigens niets mee te maken.

Feiten

De post circuleert al langer op Facebook in het Engels, zoals hier en hier. In die Engelstalige posts wordt verwezen naar een artikel van The People’s Voice. Dat is een website die routinematig desinformatie verspreidt. Deutsche Presse-Agentur (dpa) ontkrachtte al vaker valse bewering van The People’s Voice, zoals hier en hier.

De kop en andere delen van het artikel van The People’s Voice zijn woordelijk vertaald naar de Nederlandstalige posts die nu op Facebook rondgaan. Het artikel verwijst naar een publicatie in het wetenschappelijk tijdschrift Science Translational Medicine. Die publicatie wordt door The People’s Voice echter verkeerd uitgelegd.

Een intranasaal vaccin

De publicatie in Science Translational Medicine is inderdaad afkomstig van onderzoekers van de Amerikaanse universiteit Yale. Zij hebben een methode ontwikkeld waarmee de mRNA, die het lichaam aanspoort om antistoffen tegen COVID-19 aan te maken, via de neus in de longen kan worden gebracht. Als dit werkt, is een prik dus niet meer nodig.

De methode is getest op muizen. Volgens de publicatie ontwikkelden de muizen na de intranasale (in de neus) vaccinatie een sterke immuniteit tegen het coronavirus en bleken ze beschermd tegen een "dodelijke virale blootstelling."

De muizen kregen het vaccin rechtstreeks in hun neus gedruppeld. Dus ook bij hen werd het niet via de lucht toegediend. Een van de onderzoekers schreef aan dpa dat dat ook bij mensen niet zou werken. Hij benadrukte dat er bij dit onderzoek ook geen mensen betrokken waren. Volgens hem werkt de techniek bij mensen alleen als ze “een gecontroleerde dosis krijgen die direct in de neus wordt toegediend.”

Geen goedkeuring

Een succesvolle test op muizen betekent niet dat het vaccin nu ook meteen is goedgekeurd voor menselijk gebruik. In de VS gaat de Food and Drug Administration (FDA) over goedkeuring van medicijnen. Voordat een medicijn op de markt mag worden gebracht, moet het eerst allerlei veiligheidstest doorstaan. Pas als aannemelijk is dat het veilig en werkzaam is voor mensen, mag het op proefpersonen worden getest. Pas daarna kan het eventueel worden toegelaten tot de markt. In Nederland gaat dat niet anders.

Zowel in de VS als in Nederland zijn er (nog) geen coronavaccins op de markt die via de neus worden ingebracht, laat staan via de lucht worden verspreid. Op deze pagina van de FDA en op deze pagina van het Nederlandse College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) zijn de goedgekeurde vaccins in beide landen te vinden. Alle worden door middel van een prik toegediend.

In Nederland is bovendien in de wet verankerd dat iemand toestemming moet geven om gevaccineerd te worden. Het Rijksvaccinatieprogramma (RVP) gaat hierbij uit van de "informed consent-procedure," die inhoudt dat iemand goed geïnformeerd moet zijn en toestemming moet geven voordat die gevaccineerd mag worden. Zomaar een vaccin door de lucht verspreiden zodat mensen het inademen, is dus illegaal in Nederland.

Bill Gates speelde geen rol

Waarom The People’s Voice en de Facebookposts over een "luchtvaccin van Bill Gates" spreken, is een raadsel. Niets wijst erop dat de oprichter van Microsoft iets met het onderzoek van Yale University te maken heeft. Op de publicatiepagina, in het menu "information & authors," staat Gates niet vermeld bij de sponsoren.

Een van de onderzoekers van Yale bevestigde via e-mail aan dpa dat Bill Gates het onderzoeksproject niet heeft gefinancierd. Tegenover het Amerikaanse persbureau AP liet de Bill and Melina Gates Foundation, net als een van de onderzoekers van Yale, weten dat Gates het onderzoeksproject niet heeft gefinancierd.

Helikopter

Overigens delen sommige Facebookposts die het nepbericht verspreiden een foto van mensen in beschermende kleding in een helikopter, waarmee de suggestie kan worden gewekt dat het vaccin door de lucht verspreid gaat worden.

Een reverse image search wijst uit, dat deze foto afkomstig is van dit artikel van het Wereldvoedselprogramma (WFP) van de Verenigde Naties (VN) uit 2021. Het artikel is getiteld "Airborne vaccine" ofwel "Vaccin in de lucht." Het gaat echter over de levering van coronavaccins (prikken) in moeilijk bereikbare gebieden in Zuid-Sudan; niet over een vaccin dat door de lucht wordt verspreid zodat mensen het inademen.

(Stand van zaken: 18.10.2023)