Compilatie van stormvideo's staat los van aardbeving Marokko

Een minuut vol natuurgeweld en rampen; dat is te zien in een video die momenteel de ronde doet op Facebook. De beelden zouden tonen wat zich tegelijk met de aardbeving in Marokko voltrok, of althans te vergelijken zou zijn met wat in Marokko gebeurde. In ieder geval toont voor de Facebookgebruiker de video het werk van een onduidelijke groep ('they') die geheime wapens (HAARP, Direct Energy Weapons) gebruiken om 'ons' te vermoorden, en geen onpersoonlijk natuurgeweld. Wat is daar van waar en hoe natuurlijk zijn de beelden? 

Beoordeling

De video toont een compilatie van echte stormen en rampen en digitaal geanimeerde stormen. Geen van de beelden heeft enig verband met Marokko of de recente aardbeving daar. Er is ook geen enkele reden om aan te nemen dat een geheim wapen betrokken zou zijn bij een van de getoonde rampen. 

Feiten

De video is een compilatie van allemaal verschillende beelden, van verschillende bronnen. Deutsche Presse-Agentur (dpa) kon met behulp van een reverse image search de origine van de beelden achterhalen. Daaruit bleek vervolgens ook wat er werkelijk in te zien is. Er is geen link tussen de video's en Marokko. Ook is er steeds een logische verklaring voor al het natuurgeweld in de video's.

De verschillende video's

De eerste vier seconden tonen een video uit Indonesië. De video is terug te vinden op Instagram, waar die sinds 1 juni 2022 staat. Het zou gaan om een hoax bij de Pakubuwono X-moskee op Java. De minarettoren van de moskee leek op 29 mei 2022 door een optische illusie te bewegen. De beelden tonen de paniek die ontstond toen iemand ten onrechte riep dat de toren zou instorten. Dat is niet gebeurd, blijkt uit beelden op Google Street View van enkele maanden later. 

Tussen 0:05 en 0:15 toont de video beelden die dpa al eerder controleerde. Het origineel is terug te vinden op een TikTokaccount, Rtsarovvideo, dat zich specialiseert in digitaal gemaakte beelden van stormen. Voor deze video maakte het account gebruik van YouTubebeelden van orkaan Matthew in Florida in 2016, en voegde er een tornado en bliksem aan toe.

De Facebookcompilatie toont vervolgens een video die van hetzelfde TikTokaccount afkomstig is. De daken in rood, zwart en geel zijn goed te herkennen. Nog een tweede video met dezelfde daken en een andere storm staat op het account. Voor beide video's maakte het account gebruik van deze stockvideo van een tropische storm, waar de indrukwekkende orkanen ontbreken.  

Vanaf 0:25 is de uitbarsting van de Javaanse vulkaan Semeru op 4 december 2021 te zien. Op diezelfde dag werden de beelden op TikTok geplaatst. Hetzelfde account plaatste die dag ook een video van de gevolgen van de uitbarsting. Vanaf 0:31 toont de Facebookvideo dan weer hoe in een Braziliaanse school het dak instort nadat er een boom op terecht kwam. De Indonesische uitbarsting komt verder in de video nog eens gespiegeld terug, naast meerdere video's van het TikTokaccount Rtsarovvideo.

De laatste beelden (vanaf 0:52) leiden wederom naar een TikTokaccount gespecialiseerd in digitale animatie. Hier zijn meerdere video's te vinden die dezelfde locatie tonen, met allerlei digitale animatie. De drie torens die te zien zijn, behoren toe aan een moskee in Gaza. Ook dezelfde tornadowolk is te zien. In beelden met hogere kwaliteit valt duidelijk op dat deze nep is. 

De stormen en rampen in de compilatie hebben allen dus niets met Marokko te maken. Het merendeel is computerwerk, of er zijn natuurlijke verklaringen voor aan te wijzen. Geheime wapens hoeven niet uit de kast te worden getrokken om de compilatievideo te verklaren.

HAARP en Direct Energy Weapons

Bij grote natuurrampen wordt op sociale media snel met een beschuldigende vinger gewezen naar veronderstelde geheime wapens die verantwoordelijk zouden zijn voor de ramp. Bij de aardbeving in Marokko is dat niet anders. Zoals ook in deze Facebookpost, zijn HAARP en Direct Energy Weapons dan vaak genoemde verdachten. Beide systemen zijn echter niet in staat rampen van die omvang te veroorzaken. 

HAARP is een onderzoeksproject naar de mogelijkheid van communicatie via de ionosfeer. Het werd gestart door het Amerikaanse leger en vervolgens overgedragen aan de University of Alaska Fairbanks (UAF). Dpa schreef in het verleden al meerdere factchecks over HAARP, ook specifiek over de beschuldiging dat HAARP iets te maken zou hebben met de aardbeving in Marokko. 

Direct Energy Weapons is een nieuw type wapen waar verschillende landen onderzoek naar doen, maar de technologie is nog pril. Naar aanleiding van de bosbranden in Hawaï, werd op sociale media naar deze wapens als oorzaak gewezen. Daarvoor is echter geen enkel bewijs te vinden, zoals dpa al schreef. 

(Stand van zaken: 28.09.2023)