CDC vergelijkt virusvarianten in plaats van vaccinatiestatus

Gevaccineerde mensen zouden een grotere kans hebben om besmet te raken met de nieuwe coronavariant BA.2.86 dan mensen die niet zijn gevaccineerd. Dit wordt beweerd op Facebook. De post verwijst naar een webpagina van het CDC, de Amerikaanse equivalent van het Nederlandse RIVM. Maar staat daar wel wat in de Facebookpost wordt beweerd?

Beoordeling

Nee, het CDC stelt dat de nieuwe coronavariant mogelijk besmettelijker is dan eerdere varianten. Dat geldt óók voor gevaccineerde mensen, maar daardoor niet minder voor ongevaccineerden. Er wordt een vergelijking getrokken tussen virusvarianten, niet tussen wel- en niet-gevaccineerde mensen.

Feiten

De Facebookpost deelt een video van het YouTubekanaal Redacted, van mediapersoonlijkheid en zakenvrouw Natali Morris en haar echtgenoot, voormalig Fox News-presentator Clayton Morris.

In de video bespreekt het echtpaar Morris een recente publicatie van het Amerikaanse Centers for Disease Control and Prevention (CDC), de federale gezondheidsautoriteit. Het gaat om een risicoanalyse van een nieuwe COVID-19 subvariant, genaamd BA.2.86. Die variant werd onlangs ontdekt in testresultaten van mensen uit Denemarken en Israël en dook kort daarna ook in de VS op.

Verkeerde uitleg citaat

Natali Morris beweert dat het CDC aangeeft dat mensen die zijn gevaccineerd tegen COVID-19, vatbaarder zijn voor infectie met BA.2.86 dan ongevaccineerden. Ze ondersteunt haar bewering door één zin uit het document uit te lichten. Er staat namelijk: "BA.2.86 is mogelijk beter in staat om infectie te veroorzaken bij mensen die eerder COVID-19 hebben gehad of die COVID-19-vaccins hebben ontvangen." Zonder context is die zin op twee manieren te interpreteren. Bewust of onbewust kiest Natali Morris voor de verkeerde uitleg.

Het CDC bedoelt dat BA.2.86 mogelijk beter dan andere covidvarianten in staat is om infectie te veroorzaken. Dat geldt óók voor gevaccineerde mensen, maar niet minder voor ongevaccineerden. Dit blijkt duidelijk uit de tekst boven de geciteerde zin, waarin de nieuwe coronavariant met eerdere varianten wordt vergeleken.

Aan het einde van het document, achter het kopje "Immune Impacts," wordt nog eens ondubbelzinnig duidelijk wat het CDC precies bedoelt. Daar staat: "Het grote aantal mutaties in deze variant doet vrezen voor een grotere ontsnapping aan de bestaande immuniteit, door vaccins en eerdere infecties, in vergelijking met andere recente varianten."

Desondanks wordt de uitleg van Morris klakkeloos overgenomen door Facebookgebruikers en op dat medium verder verspreid.

Deutsche Presse-Agentur (dpa) verzocht het CDC om de door het echtpaar Morris verkeerd geïnterpreteerde zin toe te lichten, maar kreeg vooralsnog geen antwoord. Tegenover het Amerikaanse Politifact verklaarde het CDC wel: "Vaccinatie blijft de veiligste manier om ziekenhuisopname, gezondheidseffecten op de lange termijn en overlijden te voorkomen."

De BA.2.86-variant

De BA.2.86-variant zorgde (aanvankelijk) voor de nodige opschudding onder experts. Vanwege de vele mutaties van het spike-eiwit lijkt deze nieuwe variant beter dan eerdere varianten in staat om aan bestaande immuniteit te ontsnappen. De vaccins trainen het immuunsysteem namelijk om dit spike-eiwit te herkennen, maar de BA.2.86-variant heeft dus een goed vermomd spike-eiwit.

Inmiddels beginnen onderzoeksresultaten binnen te druppelen die erop lijken te wijzen dat de BA.2.86-variant niet zo gevaarlijk is als gevreesd. Enkele, nog niet intercollegiaal getoetste, studies wijzen erop dat BA.2.86 tot nu toe toch niet bijzonder goed door het immuunsysteem heen breekt.

Het CDC heeft inmiddels een geactualiseerde versie van de eerder besproken risicoanalyse gepubliceerd. Daarin stelt het dat er momenteel geen bewijs is dat de nieuwe variant een ernstiger ziekteverloop veroorzaakt dan eerdere varianten. Die beoordeling kan wel veranderen naarmate er meer wetenschappelijke gegevens beschikbaar komen.

(Stand van zaken: 08.09.2023)