Video toont gecontroleerde brand in Arizona

Het gebied rond de Middellandse Zee wordt deze zomer geteisterd door hevige natuurbranden, die aandacht krijgen in het nieuws. Tegelijkertijd gaat op de Nederlandse sociale media een filmpje viraal van een persoon die met een soort fakkel een grasvlakte in brand zet. "Beelden van mensen die opzettelijk branden stichten, zodat de media het kunnen rapporteren als klimaatverandering", is het oordeel van sociale media gebruikers. Zien we hier een complot achter de bosbranden die we nu op televisie zien, of zit hier toch wat heel anders achter?

Beoordeling

Er is geen sprake van een complot. De video toont een in de VS veelgebruikte methode om grote natuurbranden juist in te dammen.

Feiten

Door een reverse image search met een screenshot uit het filmpje, zijn de eerste versies terug te vinden op Instagram, TikTok en de website Viralhog. De video's werden gepost in de zomer en herfst van 2020, allemaal door dezelfde persoon: Charles Dona.

Uit de videobeschrijving op Viralhog blijkt dat Dona de video maakte op 13 juli 2020, tijdens een brand in San Carlos, Arizona in het Apache Tribe Reservation. In de video zou te zien zijn hoe de man een "burnout" uitvoert om een groter vuur af te snijden.

Dat klinkt in Nederlandse oren misschien nog steeds mysterieus, maar in de context van het steppeklimaat in Arizona is het niet meer dan normaal. Daar zijn het hele jaar door teams van 'wildland firefighters' (speciale brandweerlieden voor afgelegen natuurgebieden) actief om grote bosbranden in te dammen óf te voorkomen in de eindeloze en afgelegen natuurgebieden.

Vuur met vuur bestrijden

Dit doen ze, gek genoeg misschien, door juist brand te stichten. In het geval van de video, creëren de brandweerlieden met een 'drip torch' een gecontroleerd vuur rond om een grotere natuurbrand, waarmee ze die brand insluiten. De natuurbrand kan zich niet verder uitbreiden dan de van tevoren afgebrande grensstrook.

Ook kan het juist helpen preventief gecontroleerde bosbranden aan te steken ('prescribed burns'). Deze worden van tevoren gepland, zoals hier in Arizona. Dit gecontroleerde vuur brandt dan alle brandstof voor een grotere natuurbrand al weg (denk aan droge bladeren, gras, takken en eikels). Hierdoor kan een spontane bosbrand minder snel om zich heen slaan.

Het zijn welbekende methodes in de VS om met natuurbranden om te gaan, die elk jaar plaatsvinden. Voordat de Europese kolonisten in Amerika aankwamen, beschermde de inheemse bevolking ook al met zulke methodes al hun dorpen en huizen in het droge seizoen.

Charles Dona's filmpje

Terug naar het specifieke filmpje van Charles Dona. Uit zijn TikTokprofiel blijkt dat hij inderdaad een 'wildland firefighter' is. Hij deelt regelmatig video's van zijn werk. Deutsche Presse-Agentur (dpa) contacteerde Dona voor een extra toelichting op zijn video, maar kreeg tot op heden geen antwoord.

In 2021 ging dezelfde claim plus video al op Engelstalige sociale media rond. De Associated Press (AP) sprak toen met Dona. Hij bevestigde aan AP dat in de video een normale tactiek te zien is om een brand te controleren door vuurlinies te creëren. "We steken niet expres vuren aan, anders was ik door deze video in de gevangenis beland", vertelde Dona AP.

Over de brand waar de troep van Dona voor uitgetrokken was, werd dagelijks bericht op de Facebookpagina van de lokale San Carlos Apache Forest Resources Program, beginnend met dit bericht van 14 juli 2020. Daaruit blijkt dat de brand is ontstaan door bliksem.

Kortom: met een 'drip torch' kun je een brand aansteken, maar de gedeelde video heeft niets te maken met de huidige branden in het Middellandse Zeegebied. Het filmpje geeft een inkijkje in een al oude methode in de VS om juist op gecontroleerde wijze grotere en gevaarlijke natuurbranden te voorkomen.

(Stand van zaken: 01.08.2023)