Ontbrekende context

Betonmixer-ruimtecapsule is lokale attractie in Oklahoma

30.6.2023, 16:06 (CEST)

De wereld zit vol gekke zaken en rariteiten, die ons verwachtingspatroon doorbreken. Maar niet alles dat anders blijkt dan het op eerste zicht lijkt, is per se product van een samenzwering of plan.

Het is een vreemd zicht: een betonmixer langs de kant van de weg, beschilderd om te lijken op een satelliet of ruimtecapsule. Op Facebook worden echter sinistere motieven vermoed; het zou een manier zijn om mensen te misleiden over het bestaan van satellieten, ruimtetuigen en het feit dat de aarde een bol is en niet plat. Houden NASA en andere overheidsinstellingen zich bezig met dit soort ongein of is er een logischere verklaring? 

Beoordeling

De 'neergestorte satelliet' op de foto is inderdaad eigenlijk een betonmixer. Dat is echter een gekend feit en noch NASA, noch een andere officiële instantie beweert dat dit een echte satelliet zou zijn. 

Feiten

Het klopt dat de bovenste foto niet echt een neergestorte satelliet van de Verenigde Staten toont. Dat wordt echter ook helemaal niet ernstig beweerd. De foto toont namelijk een gekke, maar toch redelijk bekende attractie in Oklahoma: de Winganon Space capsule. De foto op sociale media is zelfs exact dezelfde als die uit een artikel over de capsule.

Betonmixer wordt satelliet

Het verhaal gaat dat een vrachtwagen met betonmixer in 1959 onderweg was voor de aanbouw van een brug in de buurt van Winganon, Oklahoma. Ergens op East 300 road raakte de vrachtwagen echter van de weg af. De vrachtwagen werd getakeld, maar de betonmixer was te zwaar en is blijven liggen. 

Door de jaren heen was de betonmixer populair bij graffitispuiters, tot Barry en Heather Thomas in 2011 er een satelliet van maakten door een Amerikaanse vlag, het logo van NASA en 'stuwraketten' aan toe te voegen. Sindsdien staat de mixer bekend als de Winganon Space Capsule. 

Het verhaal is behoorlijk bekend en de betonmixer heeft zelfs een eigen Facebookpagina, waar het verhaal ook verteld wordt. De mixer staat ook aangeduid op Google Maps en is ook op Street View zichtbaar. 

Door oudere versies van Street View te bekijken, valt te zien dat de mixer in 2009 (voor het echtpaar Thomas ermee aan de slag ging) nog in Amerikaanse vlag gehuld was, zoals artikels beschrijven en making-of-foto's laten zien. In een Street View-beeld uit 2014 is dan weer te zien hoe de plaat met 'stuwraketten' afgebroken naast de mixer ligt, die er al als een satelliet uitziet. 

De 'betonmixer' waarmee de Winganon Space Capsule wordt vergeleken op sociale media, lijkt overigens geen betonmixer te zijn. De foto toont een mixer van het bedrijf Shumaker Industries. Die maken ook betonmixers, maar deze specifieke mixer wordt aangeprezen als voedselmixer.

Typisch desinformatiestramien

Het mag dus duidelijk wezen dat hier sprake is van een kunstenaarsproject en niet van een samenzwering om mensen te misleiden over de ruimtevaart. Het is echter een claim die past in een bepaald stramien, afkomstig van mensen die niet geloven in ruimtevaart of het feit dat de aarde een bol is: iets nemen dat overduidelijk niet echt is, en dan beweren dat het volgens NASA of een andere officiële instantie echt is. 

Deutsche Presse Agentur (dpa) schreef dan ook al verschillende factchecks over zaken die zouden moeten aantonen dat ruimtevaart niet echt is, maar in realiteit iets tonen waarvan überhaupt niet beweerd wordt dat het echte ruimtevaart toont. Voorbeelden hiervan zijn een zwembad in een astronautentrainingscentrum, beelden uit een Hollywoodfilm over de maanlanding, foto's van de voorbereiding op de maanlanding en een onderzoeksbasis in Canada.

(Stand van zaken: 29.06.2023)

Links

Facebookpost I & II (gearchiveerd hier en hier)

Green Country Tourism (gearchiveerd)

Foto Winganon Space Capsule (gearchiveerd)

Atlas Obscura (gearchiveerd)

Amusing Planet (gearchiveerd)

Zoekopdracht Google (gearchiveerd)

Facebookpagina (gearchiveerd)

Google Maps (gearchiveerd)

Google Street View 2023, 2014 en 2009 (gearchiveerd hier, hier en hier)

Oudere versies Google Street View bekijken (gearchiveerd)

Making-of-foto's (gearchiveerd)

Voedselmixer Shoemaker Industries (gearchiveerd)

Factchecks dpa I, II, III & IV

Over dpa-factchecks

Deze factcheck is geschreven in het kader van het Third Party Fact Checking-programma van Facebook/Meta. Meer informatie over dit initiatief vindt u hier.

Uitleg van Facebook/Meta over de omgang met accounts die onjuiste informatie verspreiden, vindt u hier.

Inhoudelijke aan- of opmerkingen kan u sturen naar factcheck-netherlands@dpa.com met een link naar de desbetreffende Facebookpost. Gelieve hiervoor de juiste sjablonen te gebruiken. Richtlijnen voor bezwaren vindt u hier.