Zonnebrandcrème helpt effectief om de huid te beschermen

Jezelf goed insmeren tegen de zon: het is een advies dat je vaak hoort. Onzin, volgens een video gedeeld op Facebook. Niet enkel zou zonnebrandcrème verhinderen dat je vitamine D aanmaakt, wat je dan weer net vatbaarder zou maken om kanker te krijgen. En dat zou nog losstaan van de hele reeks schadelijke ingredïenten die in zonnebrandcrèmes zitten. Beter om je op andere manieren te beschermen, zoals in de schaduw blijven wanneer mogelijk. De video deelt goed advies, maar herhaalt ook een aantal hardnekkige onwaarheden.

Beoordeling

De video mengt feit en fabel door elkaar. De gegeven tips voor zonnebescherming zijn nuttig, maar het klopt niet dat zonnebrandcrème schadelijk is voor je, noch verhindert het de aanmaak van vitamine D.

Feiten

De zon is inderdaad de belangrijkste bron van vitamine D. Vitamine D is goed voor de weerstand, sterke botten en tanden: goed dus om daar voldoende van binnen te krijgen. Ons lichaam maakt het aan wanneer het blootgesteld wordt aan zonnestralen, zoals ook wordt gezegd in de video. Ook voeding zoals eieren en vette vis (vers of ingeblikt) zijn een bron van vitamine D en er zijn ook vitamine D-supplementen.

Het klopt eveneens dat een korte periode van onbeschermde blootstelling aan de zon volstaat om genoeg vitamine D aan te maken. Zeker voor bleke Europeanen is een kwartier tot half uur onbeschermde blootstelling aan zonneschijn per dag op handen en gezicht meer dan genoeg.

Vitamine D en kanker

Wat niet klopt is dat zonnebrandcrème de aanmaak van vitamine D verhindert en zo voor een tekort zorgt. Een Brits onderzoek concludeerde dat er geen bewijs is dat het gebruik van zonnecrème de aanmaak van vitamine D wezenlijk verslechtert.

Er is evenmin gedegen bewijs dat vitamine D een rol speelt bij (huid)kankerpreventie. Een tekort aan vitamine D zal dan misschien geen kanker veroorzaken, het kan wel voor andere gezondheidsproblemen zorgen, onder andere voor je botten.

Ingedriënten

Er zijn twee categorieën filters op basis waarvan zonnebrandcrèmes werken: minerale en chemische UV-filters. De ingrediënten variëren naargelang de soort.

Die eerste categorie filters vormen als het ware een spiegel die de UV-stralen weerkaatsen. Voorbeelden daarvan zijn zinkoxide en titaniumdioxide. Tegenwoordig komen die in de vorm van nanodeeltjes: dat zorgt ervoor dat de crème makkelijker in te smeren is en beter geabsorbeerd wordt door de huid, en dus ook beter beschermt. Op dit moment is er geen indicatie dat die nanondeeltjes effectief doordringen en in de bloedbaan terechtkomen, maar verder onderzoek is nodig.

Dan zijn er de chemische filters, waaronder oxybenzone. Voor de mens is dat niet schadelijk. Voor koralen in de zee is het een ander verhaal. Oxybenzone kan koraal doen verbleken als het in de zee terechtkomt. Daarom zijn zonnebrandcrèmes met oxybenzone in plaatsen als Hawaï, met kwetsbare koraalriffen, verboden.

Petroleum of petrolatum is beter bekend in de volksmond als vaseline. Het dringt niet echt in de huid wanneer het gebruikt wordt in huidverzorging. Het blijft op de oppervlakte en creëert zo een barrière. Dat kan handig zijn om de huid te beschermen. Maar het is niet geschikt voor mensen met een acnégevoelige huid en het is belangrijk om het van een reputabel merk te kopen, zodat de vaseline zeker zuiver is. Daarnaast is het natuurlijk afkomstig van de vervuilende aardolie-industrie.

Een studie van het Amerikaanse geneesmiddelenagentschap FDA vond inderdaad dat verschillende ingrediënten in zonnebrandcrème in de huid kunnen doordringen maar dat betekent niet dat dat effectief schadelijk is. Wel willen ze meer onderzoek. Want waar exact de huidverzorging, zoals zonnecrème, naartoe gaat is niet volledig duidelijk. Het is dus ook niet duidelijk of het schadelijk kan zijn. Maar het meerendeel dringt niet door in de eerste plaats.

Voorkomen is beter dan genezen

De gedeelde alternatieve tips voor zonnebscherming houden wel degelijk steek. Het is goed om te vermijden dat je verbrandt en zonbescherming is meer dan enkel zonnebrandcrème. Kleding en de shaduw opzoeken biedt de beste bescherming, terwijl een kleine periode in de zon goed is voor de aanmaak van vitamine D. Maar voor wie uit de zon blijven geen optie is, is zonnebrandcrème wel degelijk een goede en gezonde optie.

(Stand van zaken: 23.06.2023)