Aarde cirkelt op 150 miljoen kilometer afstand om de zon

De aarde zou niet circa 150 miljoen kilometer van de zon afstaan, zoals de wetenschap verkondigt. Integendeel: de zon zou eigenlijk vlak boven de wolken zweven. Dit beweert een Facebookgebruiker in een reeks posts (hier, hier, hier en hier). Het feit dat mensen op aarde zonnestralen kunnen waarnemen die niet parallel aan elkaar lopen, zogenaamde crepusculaire stralen, moet het bewijs voor de bewering vormen.

Beoordeling

De aarde staat weldegelijk op ongeveer 150 miljoen kilometer van de zon. Het feit dat zonnestralen soms niet parallel aan elkaar lijken te lopen, komt door het perspectief van de waarnemer op aarde. In feite lopen die zonnestralen wel parallel aan elkaar.

Feiten

De aarde cirkelt rondom de zon op een variërende afstand, die gemiddeld ongeveer 150 miljoen kilometer bedraagt. Dat is de wetenschappelijke consensus, op grond van waarnemingen en berekeningen, die wordt onderschreven door alle betrouwbare instituten met expertise op dit gebied, zoals het Europees Ruimteagentschap (ESA), de National Aeronautics and Space Administration (NASA) en de World Meteorological Organization (WMO).

Een reeks Facebookposts probeert echter aan te tonen dat de aarde veel dichter bij de zon staat. In de gedeelde filmpjes vragen mensen zich af hoe het kan dat zonnestralen die door de wolken schijnen niet altijd evenwijdig aan elkaar lijken te lopen, maar schuine hoeken lijken te maken ten opzichte van elkaar en de horizon.

Als de lichtbron (de zon) echt zo ver weg zou staan, dan zouden de zonnestralen parallel aan elkaar de aarde moeten bereiken, zo wordt er geredeneerd. Het feit dat men op aarde lichtstralen kan waarnemen die uitwaaieren vanuit één punt dat vlak boven de wolken lijkt te liggen, wordt gezien als bewijs dat de zon dus ook vlak boven de wolken zweeft. Die verklaring is echter fout.

Crepusculaire stralen

De ogenschijnlijk uitwaaierende zonnestralen, ook wel crepusculaire stralen, jakobsladders of zonneharpen genoemd, zijn in feite (nagenoeg) parallel aan elkaar. Dat is zo, omdat de zon zo ver weg staat en al het zonlicht vanaf de aarde bezien dus vanuit dezelfde richting komt.

Dat crepusculaire zonnestralen echter samen lijken te komen in één punt vlak boven de wolken waar ze doorbreken, komt door het perspectief van de waarnemer op aarde. Iemand die op een weg staat, ziet het wegdek ook in één punt aan de horizon verdwijnen. Voor de waarnemer op aarde is de plek waar de zonnestralen landen dichterbij dan de plek waar ze vandaan komen. Dichterbij de grond lijken de stralen dus verder uit elkaar te lopen dan hoger in de lucht.

Zonnestralen worden zichtbaar op het moment dat ze door de wolken breken, op plekken waar de wolken dun genoeg zijn om direct zonlicht door te laten. Er ontstaat dan een contrast met plekken in de lucht die donkerder zijn, omdat direct zonlicht daar geblokkeerd wordt door wolken of andere ondoorzichtige objecten.

Zonnestralen zijn op zich niet zichtbaar voor het menselijk oog, maar worden dit wel als ze vallen op kleine deeltjes in lucht - zoals stof, rook of water in verschillende vormen - en daardoor verstrooien.

Daarom zijn crepusculaire zonnestralen of zonneharpen ook het best te zien bij zonsopkomst of -ondergang. Waar het avond of ochtend is op aarde vallen de zonnestralen aan een schuinere hoek de atmosfeer binnen en legt het licht dan een langere weg af door deze atmosfeer en komt meer deeltjes tegen. Blauw en groen licht wordt meer verstrooid door de deeltjes in de lucht. Als het licht dus lang onderweg is, verdwijnen deze tinten sneller en blijven de rode en gele tinten van het licht, die langzamer verstrooien over, wat de kleur van deze stralen verklaart.

(Stand van zaken: 17.05.2023)