Een zonnebril dragen in de zomer is zeker een goed idee

Niet de zon, maar het dragen van een zonnebril zou huidkanker veroorzaken, zo klinkt het online. Met een zonnebril kunnen de ogen namelijk niet de specifieke golflengtes van het licht filteren, waardoor de pijnappelklier en de hersenen op hun beurt dan weer niet weten dat het zonnig is. Zo kan de huid zich niet klaarmaken om vitamine D aan te maken en kan het zich niet voorbereiden op blootstelling aan de zon. Een hele ketting aan stellingen, maar wat klopt er van?

Beoordeling

Er is geen enkel wetenschappelijk bewijs voor deze bewering. Een zonnebril beschermt de ogen tegen UV-straling en voorkomt zo aandoeningen als staar.

Feiten

De bewering is niets nieuws onder de zon en lijkt te zijn ontstaan in een boek uit 2007 getiteld 'Survival of the Sickest', geschreven door de arts Sharon Moalem. Dat schrijven ook de Ierse factcheckers van The Journal in 2021.

Zowel boek als auteur zijn niet zonder kritiek onthaald. In de jaren sinds publicatie kwam er geen vervolgonderzoek en de bewering is dan ook niet wetenschappelijk bevestigd. Het blijft een hypothese zonder gegronde wetenschappelijke consensus. Dat herhaalt ook een Amerikaanse biologieleerkracht in haar video-essay over het boek. De stellingen in het boek van Moalem zijn eerder speculaties dan degelijk onderzochte stellingen.

Waarom een zonnebril dragen?

UV-straling is de belangrijkste component van het zonlicht dat ons bereikt. Die UV-straling wordt geabsorbeerd door de huid, waardoor je kan bruinen of verbranden, maar ook door de ogen. UV-straling beschadigt dus niet enkel de huid maar ook de ogen. Dat kan staar veroorzaken of maculadegeneratie, dat de gele vlek op het netvlies aantast. Een zonnebril filtert de UV-straling en zal dus voor minder belasting van de ogen zorgen.

Hoe zit het met vitamine D?

Vitamine D is goed voor de gezondheid en de zon is één van de belangrijkste bronnen van vitamine D. Het aanmaken gaat via de huid, en niet de ogen, dus een zonnebril staat dat niet in de weg. Daarnaast heb je als bleke Europeaan niet zo veel onbeschermde blootstelling nodig om voldoende vitamine D aan te maken. Een kwartier tot half uur zonlicht per dag op handen en gezicht is meer dan voldoende.

Er is geen bewijs dat er een verband is tussen een tekort aan vitamine D en (huid-)kanker. Huidkanker ontstaat veelal door te veel blootstelling aan UV-straling, door te veel onbeschermd in de zon te gaan of door bijvoorbeeld onder de zonnebank te gaan. Huidkanker is de meest voorkomende vorm van kanker in Nederland.

Wat doet de pijnappelklier?

De pijnappelklier behoort tot ons endocrien (oftewel hormonaal) systeem en produceert melatonine, dat ons dag-en-nachtritme regelt. Dat doet het door signalen te verwerken die het ontvangt van de ogen over de hoeveelheid licht. Veel licht remt de aanmaak van melatonine af, donkerte stimuleert het.

Melatonine en vitamine D zijn dus op een manier tegenovergesteld: het eerste wordt aangemaakt bij een gebrek aan zonlicht, het tweede bij de aanwezigheid van zonlicht. De ogen en pijnappelklier spelen dus een rol bij de aanmaak van melatonine, maar niet van vitamine D.

Kortom, alles wijst er op dat een zonnebril dragen helemaal geen kwaad kan, integendeel. Het beschermt juist de ogen. De stelling van Sharon Moalem is vooralsnog niet meer dan een hypothese.

(Stand van zaken: 17.05.2023)