De Europese Unie bestaat nog steeds

"Het is gebeurd; de EU is gevallen," zo klinkt het met veel uitroeptekens en emoji's in verschillende berichten op Facebook. Een bijgevoegd document, dat van de koning van Portugal zou zijn, moet dit bewijzen. Maar de eerste scheuren in het verhaal worden daarmee al direct zichtbaar: Portugal is een republiek en heeft geen koning als staatshoofd.

Beoordeling

De beweringen zijn onzin. De Europese Unie bestaat nog altijd en dit document kan daar geen verandering in brengen. Portugal is sinds 1910 geen monarchie meer, maar een republiek. Het gedeelde document is van Dom Rosario Poidimani, een man die beweert de Portugese troonopvolger te zijn.

Feiten

De Portugese koning Carlos I werd in 1908 samen met zijn zoon vermoord door revolutionairen. Twee jaar later, in 1910, werd officieel de Portugese Republiek opgericht. De laatste koning, Manuel II, vluchtte met de rest van de koninklijke familie naar Engeland.

Portugal is dus al meer dan honderd jaar een republiek. De huidige president is Marcelo Rebelo de Sousa. Het beleid wordt gemaakt door het kabinet. Het document dat online wordt gedeeld, heeft dus geen wetgevende waarde.

Dom Rosario Poidimani

Waar komt het document vandaan? In de tekst in deze afbeelding staat "I am D. Rosario, Prince of Saxe Coburgo Gotha and Bragança, the XXII Duke of Bragança and the holder of the Royal House of Portugal".

Deze vermeende hertog van Bragança deelde de teksten inderdaad in een Facebookbericht op 8 april 2023, geplaatst op de pagina van Dom Rosario Poidimani. Het gaat om twee documenten van in totaal vier pagina’s. Eén pagina is dus weggelaten in de Nederlandse berichten.

De documenten dateren van 7 april 2023 en 12 september 2022. Poidimani spreekt van een 'royal decree', ofwel een 'koninklijk besluit'. Dit kan alleen geen legitiem koninklijk besluit zijn, omdat Poidimani geen rol speelt in de wetgevende macht van Portugal.

In de teksten van Poidimani wordt ook niet expliciet gezegd dat hij de Europese Unie 'ongeldig verklaart'. Het gaat voor het grootste gedeelte over de koloniale ontdekkingsdoctrine, die eeuwenlang het kolonialisme rechtvaardigde. De doctrine werd in 1493 ondertekend door de toenmalige paus. Het Vaticaan nam op 30 maart 2023 officieel afstand van deze doctrine.

Poidimani beweert in de eerste twee pagina's dat hij wat met deze beslissing van het Vaticaan te maken heeft, omdat hij de Paus in september 2022 zou hebben gevraagd om zo'n verwerping. Omdat hij daarnaar verwijst, deelt hij ook het document van 12 september.

Verder schrijft Poidimani in het document van 12 september over waarom hij de rechtmatige Portugese troonopvolger zou zijn en 'verklaart' hij de Portugese Republiek onrechtmatig. Hier zit ook de enige link met de Europese Unie.

Poidimani stelt dat soevereiniteit van Portugal "is neergehaald door private multinationals" en dat er verraad is gepleegd door het land "uit handen te geven" bij het tekenen van het Verdrag van Maastricht en het Verdrag van Lissabon. Deze twee verdragen, over het functioneren van de EU, noemt hij "nietig en leeg". Maar nogmaals: de uitspraken van Poidimani hebben geen juridische of wettelijke waarde, omdat hij niet namens de staat Portugal spreekt.

Kan de EU ongeldig worden verklaard?

Het is overigens ook niet zo dat één land kan beslissen over het lot van de EU. Een land kan zelf beslissen uit de unie te stappen, zoals bij de Brexit. Maar een protocol over het opheffen van de EU lijkt (nog) niet te bestaan. Er is in ieder geval niets over te vinden in het verdrag van Maastricht of Lissabon. Het is vrijwillig om lid te zijn, dus ieder land mag zelf bepalen of zij uit de unie stappen. Als alle landen dit doen, houdt het samenwerkingsverband vanzelf op te bestaan. Maar één staatshoofd kan niet voor iedereen beslissen dat de EU wordt opgeheven.

Ruzie over Portugese troonopvolging

Bij koninklijke families komen traditioneel ook schandalen en vetes kijken. Zo ook in de koninklijke geschiedenis van Portugal. Dom Rosário Poidimani beweert de hertog van Bragança te zijn. De Italiaan zou door Maria Pia van Saksen-Coburg en Bragança als erfgenaam zijn aangewezen. Maria Pia beweerde tijdens haar leven een buitenechtelijke dochter te zijn van koning Carlos I.

De andere – en meer erkende – hertog van Bragança is Dom Duarte. Ook hij is troonpretendent en wordt daarin breder erkend dan Poidimani. Dom Duarte en zijn familie zetten zich fel af tegen de claims van Poidimani, die op leugens en onbewezen erfgenamen zouden zijn gebaseerd.

Een adellijke ruzie daargelaten: een monarchie is Portugal nog altijd niet. Beide heren kunnen dus geen koninklijke besluiten nemen voor het land.

(Stand van zaken: 02.05.2023)