Online "stemadvies" maakt stembiljet ongeldig

Wordt de naam van Thierry Baudet doelbewust van het stembiljet voor de Provinciale Staten gehouden door een coalitie van het WEF en Mark Rutte? Dat beweert in ieder geval een afbeelding die de ronde doet online. Zij die toch nog willen stemmen op Baudet worden aangemoedigd om zijn naam op het stembiljet te schrijven. Voor wie Forum voor Democratie (FVD) wil steunen, is dat echter geen goed idee. 

Beoordeling

De naam van Baudet invullen op het stembiljet voor de Provinciale Staten zou de stem ongeldig maken. Het gaat hier dan ook niet om echte communicatie van FVD, maar eerder om een grap of vals stemadvies. 

Feiten

Deze foto is niet terug te vinden op de sociale mediakanalen van FVD, en terecht: Wie de uitleg op de foto volgt en de naam van Baudet op het stembiljet schrijft, krijgt maar één resultaat: een ongeldige stem. De kiesraad heeft een document met voorbeelden wanneer stemmen geldig, blanco of ongeldig zijn. 

In dit geval lijkt voorbeeld 7 van toepassing: Een naam van een kandidaat opschrijven en dat aanduiden, in plaats van een wit stipje inkleuren naast de gedrukte naam, maakt een stembiljet ongeldig. De kiezer moet altijd een van de gedrukte namen op het biljet aanduiden. Als Baudet zijn naam niet op deze lijst staat, kan er niet op hem gestemd worden.  

Baudet alleen in Noord-Holland op de lijst

De foto doet ook de ronde op Twitter. Daar wordt de inhoud zowel actief aangemoedigd, als weggezet als misleidend. Die laatste heeft dan ook gelijk, maar gedeeltelijk. Baudet doet namelijk wel mee aan de Provinciale Statenverkiezingen, maar alleen in Noord-Holland (plaats 50). Kiezers in die provincie zullen Baudet dus wel degelijk vinden op hun stembiljet en geldig op hem kunnen stemmen. 

In tegenstelling tot Tweede Kamerverkiezingen, waar elke Nederlander grotendeels op dezelfde politici kan stemmen, worden bij de Provinciale Statenverkiezingen de lijsten per provincie opgesteld. Dat is bij Forum voor Democratie niet anders. Baudet is dan ook afwezig van alle FVD-kieslijsten, behalve die van Noord-Holland. 

De kiezers in die provincie brengen trouwens wel een geldige stem uit als ze de naam van Baudet nogmaals op het biljet schrijven. Normaal gezien is het verboden een naam op een stembiljet te schrijven, zowel die van de kiezer of een ander. Indien dit echter een herhaling is van de kandidatennaam, en het bolletje bij die gedrukte kandidatennaam ook duidelijk ingekleurd is, zal de stem waarschijnlijk als geldig gezien worden. 

Hoe dan ook is het best om zeker te zijn: met één gekleurd bolletje naast een naam, en verder niets aangeduid of bijgeschreven, is een stem altijd geldig. Indien een kiezer per ongeluk een fout bolletje inkleurt, kan diegene om een nieuw formulier vragen. 

Verkiezingen en nepnieuws

Naar aanleiding van de Tweede Kamerverkiezingen in 2021 deed ook al bedenkelijk stemadvies de ronde, wat door dpa ontkracht werd. Toen werden mensen aangemoedigd op meerdere partijen tegelijk te stemmen. Ook dat zou een stembiljet ongeldig maken. 

Wie achter deze recente foto zit en met welke intentie die de wereld is ingestuurd, is niet helemaal duidelijk. Of het nu om trollen gaat die vals stemadvies geven of het als grap bedoeld is, mensen kunnen misleid worden door dit bericht en daardoor verkeerd stemmen.   

Met de Provinciale Statenverkiezingen in aantocht verscherpt het debat in Nederland en dat vertaalt zich naar online nepnieuws. Deutsche Presse-Agentur (dpa) schreef al meerdere factchecks over Nederlandse politieke onderwerpen, zoals het stikstofdossier en de kieslijsten voor Nederlanders in het buitenland (hier en hier).

Nepnieuws beperkt zich ook niet tot één partij, want dpa ontkrachtte al nepnieuws over zowel D66, GroenLinks, VVD als FVD. Ook bewijzen van vermeende fraude bij verkiezingen in het verleden of de toekomst werden al ontkracht.

(Stand van zaken: 14.03.2023)