Video's De Speld zonder bronvermelding overgenomen

Betalen aan verkeerslichten en sociale controle met drones, goedgekeurd door D66; dat scenario schetst een video die de ronde doet op verschillende sociale media (Facebook, Twitter, Telegram, TikTok). Voor de een lijkt het echt, voor de ander is het een geslaagde persiflage op het beleid van de partij. Maar was dat ook de originele bedoeling van de makers? 

Beoordeling

De video is satire, maar niet op het beleid van D66. Het is een samenstelling van twee oude video's van het satirische platform De Speld. De originele video's hebben niets met D66 te maken en zijn niet serieus te nemen. 

Feiten

In de reacties op Twitter beweert een persoon de maker van deze video te zijn. Op dat Twitteraccount, waar de video ook te vinden is, worden wel meer meer video's gedeeld die zogezegd van D66 zijn. Hoewel de persoon in kwestie wel toegeeft wat de eigenlijke bron van de video's was, is er geen enkele verwijzing meer naar terug te vinden in de gedeelde video.

De video is samengesteld uit twee oude YouTubevideo's, beide van de satirische website De Speld. Een is al elf jaar oud en gaat over een fictieve campagne van de overheid om mensen te laten betalen aan verkeerslichten. De ander is negen jaar oud en vertelt over een plan van de overheid om het gedrag van mensen te corrigeren met gebruik van drones. (Ook de andere "D66-video" is eigenlijk een overgenomen video van de Speld)

De video's zijn evenmin serieus te nemen als andere artikelen van de Speld. Een belangrijk detail is dat in deze oude video's geen enkele verwijzing naar D66 terug te vinden is. De video's zijn dus ook geen persiflage op die partij of haar beleid, maar gewoon satire op regeringsbeleid. Noch ten tijde van publicatie van het verkeerslichtfilmpje (2011), noch tijdens publicatie van het dronefilmpje (2013) zat D66 in de regering.

De enige link die er is tussen deze video en D66, is dat zo'n tien jaar na publicatie iemand op Twitter het logo van de partij in de linkerbovenhoek erbij plakte. Voor sommigen een echt voorstel van de partij, voor anderen een geslaagde persiflage op de partij; maar dat is het dus beide niet.

Satire en het internet

Het internet telt veel satirische nieuwswebsites. Dit zijn sites die ogenschijnlijk serieus nieuws brengen, maar op tweede zicht artikelen schrijven met inhoud die te absurd is om waar te zijn en vooral een humoristische en (soms) maatschappijkritische boodschap hebben. Een bekend voorbeeld is het Amerikaanse The Onion. Naast de Speld is in Nederland ook Nieuwspaal een bekende satirische nieuwswebsite.

Niet iedereen heeft echter altijd door dat artikelen van deze sites niet serieus te nemen zijn. Een complottheorie op basis van een satirisch artikel is snel gevormd. Deutsche Presse-Agentur (dpa) heeft ook al veel factchecks geschreven over artikelen of video's van De Speld, Nieuwspaal, The Onion, of Browser Ballet om duidelijk te maken dat ze satirisch bedoeld zijn. 

(Stand van zaken: 02.03.2023)