Zeldzame plankwolk voorspelt onweer in Georgia

Een golvende wolkenformatie komt dreigend op de camera af in een video. Online wordt getwijfeld aan de natuurlijkheid ervan. De echte oorzaak zou HAARP zijn, een onderzoeksprogramma in Alaska, dat de ionosfeer onderzoekt. Maar, voordat deze conclusies getrokken kunnen worden: is er meer te vinden over deze specifieke wolk, en wat kan HAARP allemaal wel en niet?

Beoordeling

Het filmpje werd in juli 2021 in Georgia, de VS, gemaakt. Te zien is een zogenoemde 'plankwolk' die voorafgaat aan een flinke onweersbui. HAARP, het onderzoeksprogramma gevestigd in Alaska, heeft er dus niets mee van doen en kan bovendien helemaal geen invloed uitoefenen op het weer.

Feiten

Een reverse image search leidt tot een langere versie van de video op het Youtubekanaal Meteored. Daaruit blijkt dat het om een "shelf cloud", oftewel een plankwolk, zou gaan in de Amerikaanse staat Georgia in 2021.

Toentertijd schreef meteoroloog Marshall Shepherd al een artikel voor Forbes, waarin hij uitlegt dat in Georgia een plankwolk te zien was. Dit type wolk is de voorbode van een cumulonimbus: een moeilijk woord voor een onweerswolk.

Voordat het noodweer van deze cumulonimbus losbarst, daalt koude lucht in de cumulonimbus naar beneden: koude lucht is immers zwaarder dan warme lucht. De warme lucht dichter bij het aardoppervlak wordt door de koude lucht opzij geduwd, en naar de voorkant van de buienwolk gedrukt. Zo ontstaat een plankwolkformatie aan de voorzijde van de onweersbui, die zich snel voortbeweegt. Door de temperatuurverschillen verschilt ook de luchtdruk, met flinke windstoten tot gevolg.

Ook in Nederland is wel eens een plankwolk te zien zoals hier boven Enschede en hier aan de Noordzeekust.

HAARP en de ionosfeer

De plankwolk in de video heeft dus een natuurlijke verklaring, waar geen HAARP aan te pas hoeft te komen. Dat zou ook onmogelijk zijn, want het onderzoeksprogramma HAARP kan het weer of andere natuurfenomenen, zoals aardbevingen, niet beïnvloeden. Dat toonde Deutsche Presse-Agentur (dpa) de afgelopen jaren al in meerdere factchecks aan (onder andere hier, hier, hier, hier en hier).

HAARP (High-frequency Active Auroral Research Program) is een wetenschappelijk onderzoeksproject in Alaska. Onder leiding van de University of Alaska Fairbanks wordt daar onderzoek gedaan naar de ionosfeer, en de rol die deze sfeer zou kunnen spelen in het verspreiden van radiosignalen.

De ionosfeer ligt in het bovenste gedeelte van de atmosfeer. Weersomstandigheden, zoals onweer en een plankwolk, worden gevormd in de onderste laag van de atmosfeer: de troposfeer.

Dat HAARP het weer niet kan beïnvloeden betekent echter niet, dat de mens dit überhaupt niet kan. 'Cloud-seeding' is bijvoorbeeld een kunstmatige manier om het te laten regenen. In dit artikel van Deutsche Welle lees je meer over de toepassing van cloud-seeding in het verleden.

(Stand van zaken 01.03.2023)