Video toont nucleaire test op Amchitka in de jaren zeventig

Sinds de aardbevingen in Turkije en Syrië is het internet in de ban van theorieën over natuurrampen. Niet moeder natuur, maar mensen met meestal kwade bedoelingen zouden achter natuurrampen zitten. Ook deze oude video wordt nu online gedeeld als bewijs voor het zogenoemde "aardbevings experiment met de Well Bomb". Gepaard met onheilspellende muziek zijn grote machines en een bom te zien, vervolgens golft het aardoppervlak omhoog. Is de wereld al jaren met aardbevingen aan het experimenteren?

Beoordeling

De video heeft niets met de zogenoemde 'Well Bomb' te maken en toont ook geen aardbevingsexperiment. Het zijn beelden van het nucleaire experiment 'Cannikin', in 1971 op het afgelegen Amerikaanse eiland Amchitka gehouden.

Feiten

Een langere versie van de video is online te vinden, en het blijkt dat bij de filmpjes van de Facebookgebruikers de eerste zeven belangrijke seconden missen. Daaruit wordt namelijk duidelijk dat het om de 'Cannikin' zou gaan, een atoombom, en het eiland Amchitka. Dat is gelegen in de Pacifische oceaan, tussen Alaska en Rusland. Door hier verder op te googlen wordt dit door vele artikelen bevestigd (zoals hier, hier, hier en hier). Over een zogenaamde 'Well Bomb' is online overigens niets te vinden.

Bij dit Cannikin-experiment werd in november 1971 een raketafweersysteem met nucleaire kracht op 1,5 kilometer onder de aarde tot ontploffing gebracht op het eiland Amchitka. In reactie daarop steeg en daalde het aardoppervlak met wel zes meter. Dit is in de video indrukwekkend vastgelegd.

Op de schaal van Richter werd een schok van ongeveer 7,0 gemeten. Dit betekent echter niet dat het experiment tot doel had een aardbeving op te roepen. Het was de bedoeling de uitwerking van het raketafweersysteem te meten. Aangezien de nucleaire kracht van deze raketbom 385 keer groter was dan de bom die de Amerikanen in 1945 op Hiroshima lieten vallen, is het op zich niet verwonderlijk dat het het aardoppervlak deed trillen.

Nuceleaire experimenten op Amchitka

Tijdens de Koude Oorlog experimenteerden de grootmachten de VS en de Sovjet-Unie met atoomwapens, ook wel de kernwapenwedloop genoemd. Schokken van deze ontploffingen werden over de hele wereld gemeten, maar het waren geen echte aardbevingen.

Het afgelegen eiland Amchitka werd in de jaren zestig het decor van drie nucleaire oefeningen van de VS (zie tweede pagina bovenaan). De Long Shot in 1965, Milrow in 1969 en Cannikin in 1971.

Naast het testen van bommen en lange-afstandsraketten (ook wel ballistische raketten genoemd) en de uitwerking daarvan op de omgeving, wilden de VS erachter komen in hoeverre ze in staat waren zulke ondergrondse bomexperimenten te meten. Ze wilden ontdekken of ze in staat zouden zijn zulke ondergrondse bomexperimenten uit de Sovjet-Unie seismologisch te meten. Dat zou hun geheime data verschaffen over waar hun vijand mee bezig zou zijn op atoomgebied.

De proeven lieten het eiland vol met nucleair afval achter, dat nu onder het eilandgesteente ligt opgeslagen. Via stromend water lekt radio-actief materiaal de zee in. Momenteel houden verschillende Amerikaanse overheidsinstanties de plek in de gaten. Voor het betreden van het eiland is toestemming van de regering nodig (zie laatste pagina).

Aardbevingen als bijproduct

Bevingen zijn wel vaker het bijproduct van menselijke activiteit, denk bijvoorbeeld aan de aardbevingen door gaswinning in Groningen. Ook door mijnbouw en fracking onstaan soms bevingen, waarvan de impact overigens niet te vergelijken is met de aardbevingen zoals in Turkije en Syrië van deze maand. Ook de nucleaire proeven op Amchitka hadden niet tot doel bevingen te veroorzaken, hoewel het Cannikin-experiment hier wel toe leidde.

Sinds 1978 bestaat overigens een VN-conventie die het gebruik van 'omgevingmodificerende technieken' verbiedt, zoals het opwekken van aardbevingen en tsunami's voor militaire doeleinden. Dit ging niet zozeer om technieken die toentertijd de ronde deden, maar een verbod om deze technieken in de toekomst te ontwikkelen.

(Stand van zaken: 20.02.2023)