Voor-en-na-collage toont eigenlijk twee keer stad na beving

De stad Kahramanmaraş ligt midden in het getroffen gebied en de ravage is er enorm. Een fotocollage die de stad voor en na de bevingen vanuit de lucht zou tonen, doet vermoeden dat honderden gebouwen ingestort zijn. Hoewel dat vermoeden best wel eens kan kloppen, is de fotocollage niet echt een goede representatie van hoe de stad veranderd is door de bevingen. 

Beoordeling

De foto's zijn geen voor-en-na van de aardbevingen. Ze tonen verschillende wijken van Kahramanmaraş, en dit op een zelfde moment als een video die na de aardbeving gemaakt is. 

Feiten

De aardbevingen die maandag 6 februari Turkije en Syrië troffen, kostten op het moment van schrijven al zeker aan 17.000 mensen het leven. De stad Kahranmaraş is een van de zwaar getroffen steden. Er zijn dan ook veel foto's te vinden die het leed en de vernieling in de stad tonen. 

De voor-en-na-collage die gedeeld wordt op Facebook en Twitter, toont wel degelijk Kahramanmaraş. De heuvels, met witte strepen waar de stad tegenaan ligt, linksboven op de bovenste foto, zijn terug te vinden op Google Maps. Ook het punt waar een weg uit de stad kruist met een weg die onder de stad doorloopt, rechtsonder op de bovenste foto, valt op Google Maps terug te vinden. 

Het probleem is dat deze punten niet terug te vinden zijn op de onderste foto van de collage. Wel is de grote witte samenvloeiing in de heuvels (midden van boven in de onderste foto) en de groene zone (midden van de rechterkant van de onderste foto) in de stad te vinden op Google Maps. Deze liggen een stuk oostelijker dan de herkenbare punten van de bovenste foto.

Wel herkenbaar op beide foto's is deze groene zone; op de bovenste foto uiterst rechts, en op de onderste foto uiterst links. De collage kan dan ook geen goede voor-en-na zijn, want beide foto's tonen een ander deel van de stad. De bovenste foto is wat hier ongeveer het oranje vlak is, en de onderste foto wat ongeveer het blauwe vlak is. 

Foto's uit een video

Factcheckers van het Turkse Teyit onderzochten deze beelden ook. Zij vonden deze video van Kahramanmaraş vanuit de lucht, die na de aardbevingen werd gemaakt. De stemmen op de achtergrond hebben het over hoe de stad verdwenen is. De foto's zijn niet rechtstreeks uit de video genomen, daarvoor passen de kaders niet helemaal. Maar de sneeuw ligt wel bijzonder gelijkaardig op de heuvels in de video en op de foto's. Dit doet vermoeden dat de foto's en de video toch rond dezelfde periode zijn gemaakt. 

Hoewel de video grotendeels toont wat op de collage op de onderste foto te zien is, toont het stadsdeel uit de bovenste foto zich ook, helemaal in het begin van de video. Het is te zien dat links (wat westelijk is) veel meer witte hoge gebouwen te zien zijn, dan rechts. Dit komt overeen met het verschil op de twee foto's.

De collage toont dus niet de stad op twee verschillende momenten. Het toont twee verschillende wijken op ongeveer hetzelfde moment, zoals de video aantoont. Aangezien dpa geen versies van de foto's of de video van voor 6 februari kon vinden, lijkt het waarschijnlijk dat de beelden de stad tonen na de aardbeving. 

(Stand van zaken: 09.02.2023)