Onderzoek fout neergezet om complottheorie te ondersteunen

Volgens de website Newspunch zouden wetenschappers waarschuwen dat eieren de oorzaak zijn van bloedstolsels bij duizenden mensen. De ware reden die Newspunch het onderzoek toekent: de wereldelite probeert de vermeende echte oorzaak van bloedstolsels en 'plotselinge dood' – het coronavaccin – te versluieren en de schuld op de eieren te schuiven. Sommige Facebookgebruikers, zoals hier, hier en hier, sluiten zich bij deze theorie aan. Maar, voordat we te diep in het web van complottheorieën verstrikt raken: hebben wetenschappers überhaupt een link tussen bloedstolsels en het eten van eieren gelegd?

Beoordeling

Wetenschappers bewezen geen link tussen het eten van eieren en een vergrote kans op bloedstolsels. Wel bewezen ze een link tussen het nemen van choline-supplementen (een stof die onder andere ook in eieren te vinden is) en een grotere kans op bloedstolsels. De uitkomst van het onderzoek uit 2017 is dus door Newspunch verdraaid.

Feiten

Het artikel staat op de Amerikaanse website Newspunch, waarvan berichten al vaker door Deutsche Presse-Agentur (dpa) werden ontkracht (zie bijvoorbeeld hier, hier, hier).

Onder de titel volgt direct een blauwe banner met in het Engels: "Dit is het zoveelste voorbeeld van een poging van de wereldelite om het publiek af te leiden van de werkelijke oorzaak van de toename van hartproblemen sinds het vaccineren (the jab rollout)". De uitkomst van het zogenaamde onderzoek wordt door Newspunch dus gebruikt als argument voor de "sudden death" complottheorie, populair onder vaccinatiecritici.

Kopie van een ouder artikel

Na de inleiding is de tekst die volgt een volledige kopie van een artikel dat in januari 2022 op de Britse website Express verscheen. Het verhaal van Express geeft een beperkte weergave van een onderzoek uit 2017 van de Amerikaanse Cleveland Clinic.

Hoewel de tekst van Express geen concrete feitelijke onwaarheden bevat, was de titel wel misleidend. Het suggereerde een relatie tussen bloedstolsels en "een populair ontbijt": "Blood clots: The popular breakfast food that could enhance the risk of blood clotting". Newspunch legde de nadruk nog uitdrukkelijker op eieren als grote boosdoener.

Op 26 januari 2023, in hetzelfde tijdsbestek dat er verschillende Engelstalige factchecks over de claim online kwamen (zie o.a. AP, Reuters en, Politifact) paste Express de titel van het artikel aan. Het werd vervangen door het meer genuanceerde: "Blood clots: Compound found in eggs linked to an enhanced risk of blood clotting".

Onderzoek Cleveland Clinic

De onderzoekers van de Cleveland Clinic legden namelijk helemaal geen directe link tussen het eten van eieren en het ontstaan van bloedstollingen. Dit werd niet onderzocht. Binnen het onderzoek kregen proefpersonen voor een periode van twee maanden voedingssupplementen met de stof choline, en werd het effect hiervan om het lichaam gemeten.

Choline is een voedingsstof die het lichaam zelf kan aanmaken en die je ook binnen krijgt via voeding als ei, vlees, vis of volkoren graanproducten. Je kunt de stof ook als supplement kopen, wat zwangere vrouwen wel eens doen omdat ze meer van de stof nodig hebben. Het is belangrijk voor het vervoeren van vetten in het lichaam en onze hersenen.

Persbericht

In het persbericht bij het onderzoek staat dat de nieuwe data suggereert dat het verstandig is van choline-rijk voedsel af te zien, en goed na te denken voordat je choline-supplementen tot je neemt, zeker als je al aan hartfalen leidt. Deze oppering is nog geen hard wetenschappelijk bewijs voor een directe link tussen voedsel met choline en bloedstolsels.

Dr. Paul Hazen, voorzitter van de afdeling cardiovasculaire en metabolische wetenschappen van de Cleveland Clinic en co-auteur van het onderzoek, liet de factcheckers van AP weten dat het Newspunch artikel niet accuraat is, en de titel misleidend.

Naast dat Newspunch bestaande complottheorieën verspreidt, houdt ze ook met haar nieuwtjes haar eigen lezers voor de gek. Dat er "Fact checked" links onder de titel staat heeft op de website Newspunch dus helaas weinig betekenis.

(Stand van zaken: 1.2.2023)