EU-regel voorziet vermelding insecteningrediënten op product

Nu de Europese Commissie in januari de lijst met insecten toegestaan voor menselijke consumptie uitbreidde, loopt het internet weer vol met afkeer voor de kleine beestjes. Insecten zouden nu in producten zitten waar je het niet meteen verwacht, zoals volkorenbrood van de Albert Heijn en Quaker's cruesli. Een afbeelding van de twee producten wordt online gedeeld, met grote gele waarschuwingstickers erop: "Dit product bevat insecten". "Never nooit dat ik die rotzooi ga eten", roept een Facebookgebruiker. "Leven in angst en wantrouwen", meent juist deze Twittergebruiker bij dezelfde foto. Maar, zijn deze stickers wel echt? En gaat dat wel zo snel? Zitten er nu al insecten in de meest normale producten?

Beoordeling

Geen enkele volkoren broodsoort van Albert Heijn bevat insecten, noch de producten van Quaker. De gele waarschuwingsstickers zijn erop gefotoshopt.

De supermarktbranche heeft aangegeven dat in de nabije toekomst niet van plan is krekelmeel of iets dergelijks aan producten toe te voegen. Zal een productent dit wel doen, dan moet dit duidelijk op de verpakking worden aangegeven.

Feiten

Allereerst: de gedeelde foto bij de post is een fotoshop. Dat is het duidelijkst te zien aan de sticker midden op de broodverpakking, die de bolling van het brood niet helemaal volgt. Bovendien is precies deze broodfoto al terug te vinden op een blog uit 2015, zonder stickers. De producten liggen dus niet zo in de schappen.

Daar komt bij dat dit Twents donker volkorenbrood inmiddels niet meer in het Albert Heijn assortiment te vinden is. Geen van de volkorenbroden van de Albert Heijn bevat momenteel insecten(-meel), blijkt bij het doorspitten van de productspecificaties.

De originele foto van de Quaker cruesli heeft dpa niet online kunnen vinden, maar ook hiervan is met zekerheid te zeggen dat het om een oudere foto gaat. Quaker heeft namelijk het ontwerp van haar verpakking inmiddels vernieuwd. Ook bij de productinformatie van de huidige VolVezel nuts is geen graantje insecten terug te vinden.

Hoewel de stickers in de Facebookpost gefotoshopt zijn, bestaan ze wel en zijn sinds 23 januari 2023 te koop via deze website die het eten van insecten overduidelijk hekelt.

Nieuw besluit Europese Commissie

De anti-insecten sticker en onrust online volgden kort op de beslissingen van de Europese Commissie begin januari om ook kleine meelwormen en ontvet krekelpoeder (ook wel: krekelmeel) toe te staan op de Europese markt. Treksprinkhanen, gele meelwormen en de huiskrekel waren al goedgekeurd voor menselijke consumptie. Dpa heeft recent wel vaker nepnieuws rond het eten van insecten weerlegd en ontrechte claims ontkracht; onder andere hier, hier, hier, hier en hier.

Binnen de EU gelden insecten als zogenaamde 'Novel Foods', omdat het in geen van de lidstaten van oudsher gebruikelijk is insecten te eten. In andere delen van de wereld is dat al wel normaal. Voordat een 'Novel Food' wordt goedgekeurd voor menselijke consumptie door de Europese Commissie, moet deze de veiligheidscontrole van het EFSA (de Europese voedsel- en warenautoriteit) doorstaan.

Nu krekelmeel goedgekeurd is, ontstaat bij sommigen de vrees dat ongemerkt normale bloem door de krekelvariant zou worden vervangen. Maar dat nu wettelijk krekelmeel gebruikt mag worden, betekent niet dat dit direct gebeurt. De insecten zijn toegelaten op de vrije markt van vraag en aanbod, en de vraag is momenteel niet hoog. Insecten zijn nu nog een nicheproduct in de EU (zie onderste uitklapbalk).

Geen signalen uit de supermarktwereld

De koepelorganisatie Federatie Nederlandse Levensmiddelenindustrie laat op nieuws.nl weten dat ze op dit moment geen signalen uit de sector hebben ontvangen dat toepassing van insecten in producten breed zal worden uitgemeten. De woordvoerder van het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL), Marc Wever, bevestigt ook aan dpa dat supermarkten in Nederland op dit moment niet massaal overgaan tot het verwerken van insecten in hun voedingsmiddelen.

"En mocht dat op een gegeven moment wel het geval zijn, dan moet dit duidelijk op het etiket komen te staan", benadrukt Wever. In Europese regelgeving is vastgelegd dat niet alleen de Latijnse naam, maar ook de Nederlandse op het etiket vermeld moet worden.

Het is volgens de Europese Commissie aan de consumenten zelf om te beslissen of ze verwerkte insecten willen eten of niet (zie uitklapbalk: Why should we eat insects?). Gele waarschuwingsstickers zijn dus nergens voor nodig.

(Stand van zaken: 1.2.2023)