Vervalst document

Hitler is dood en dat al sinds 1945

26.01.2023, 14:30 (CET), laatst geüpdate: 26.01.2023, 14:32 (CET)

Hitler is dood! Dat is op zich geen verrassend nieuws; maar wel als zou blijken dat zijn overlijden pas op 68-jarige leeftijd in Spanje was. De memo die dit beweert, is echter onbetrouwbaar.

Een officiële memo aan de toenmalige Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Henry Kissinger zou het bewijs moeten zijn: Hitler overleefde de Tweede Wereldoorlog en leefde tot aan zijn dood in het Spanje van Franco. En dat wordt ook geloofd op Facebook en Twitter (hier en hier). Maar niet alles wat er officieel uitziet, is dat ook. 

Beoordeling

Het document dat online gedeeld wordt, is een vervalsing. Het origineel gaat over de Uruguayaanse verkiezingen van 1971, niet over het lot van Hitler. 

Feiten

Het document dat de ronde doet op sociale media ziet er op het eerste gezicht authentiek uit. Het is gericht aan Henry Kissinger, die in 1971 de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken was. Het is geschreven door Theodore L. Eliot, toentertijd daadwerkelijk een medewerker van de Amerikaanse buitenlanddienst. Onderaan het document staat dat de memo is opgesteld door iemand van het INR (Bureau of Intelligence and Research), wat niet onlogisch lijkt. Het bevat ook alle stempels en nota's die men kan verwachten bij dit soort van vrijgegeven document.

Nadere inspectie leert echter dat meerdere dingen niet in de haak zijn. Zo zou er een memo over verkiezingen ("Election memorandum") bij het document zitten. Dat is vreemd, want de memo gaat over de dood van Hitler, niet over verkiezingen. 

Ook met het Engelse taalgebruik is wat aan de hand: "...he died to the age...", "a tomb without name of the mentioned Spanish cemetary", "that the information never publicizes". Deze Engelse zinnen zijn zeer vreemd en grammaticaal fout. Dat is niet meteen te verwachten van een rapport dat een inlichtingenagentschap opstelt voor de minister van Buitenlandse Zaken. 

Uruguyaanse verkiezingen

Een reverse image search leert dat het hier gaat om een vervalsing. De memo is authentiek, maar de informatie over Hitler is valselijk toegevoegd. De originele memo aan Kissinger gaat namelijk over de Uruguyaanse verkiezingen van 1971.

Op de website van Internet Archive is het document terug te vinden. Dat document heeft rechtsboven hetzelfde nummer (7119052) als de Hitlermemo, het bevat dezelfde handgeschreven nota's, en ook hier wordt een zekere mevrouw Mullett gevraagd om de studie als geheel bij elkaar te houden. Het is ook een memo van Theodore L. Eliot aan Henry Kissinger op 27 november 1971. Wat niet overeenkomt is de inhoud. 

In dit bericht wordt simpelweg medegedeeld dat de volgende pagina's een analyse bevatten van de Uruguyaanse verkiezingen en dat Eliot dacht dat dit wel interessant kon zijn voor Kissinger. Het feit dat er nog vier pagina's volgen met analyse, verklaart waarom er staat dat in de bijlage een verkiezingsmemorandum zit en waarom mevrouw Mullett de studie bij elkaar moet houden. Dat lijkt allemaal niet logisch bij een memo van één pagina lang over Hitlers dood. 

Deze memo over de Uruguyaanse verkiezingen is ook terug te vinden bij het National Security Archive, een initiatief van Amerikaanse journalisten en academici dat recent gedeclassificeerde documenten opvraagt en publiceert. De memo van Eliot is zo'n gedeclassificeerd document.

Het document is ook terug te vinden op een website van la Universidad de la República in Uruguay. Het maakt deel uit van een onderzoeksproject naar documenten over Uruguay in de archieven van de VS. Belangrijk is dat het hier om een andere opname van hetzelfde document gaat. Het is een kleurenfoto gemaakt met een camera. De andere versie is een zwart-witscan. Dit toont aan dat op de papieren memo daadwerkelijk over de verkiezingen van Urugay in 1971 gesproken wordt, niet over Hitler. 

De dood van Hitler

Adolf Hitler is een figuur die weinigen onberoerd laat. Zijn lot roept 78 jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog nog steeds vragen op. De FBI hield voor de zekerheid jaren aaneen geruchten bij waarin Hitler in 1945 uit Berlijn zou zijn ontsnapt om elders een nieuw leven op te bouwen. 

Dit soort documenten over geruchten worden echter soms te serieus genomen. Dpa schreef dan ook al factchecks in het Nederlands en het Duits die ontkrachten dat bepaalde Amerikaanse overheidsdocumenten zouden aantonen dat Hitler de oorlog had overleefd. 

Hitler pleegde wel degelijk zelfmoord op 30 april 1945 in zijn bunker in Berlijn. Wat overbleef van zijn lichaam werd door de Sovjet-Unie meegenomen naar Moskou. In 2018 kregen Franse onderzoekers de kans om het gebit van Hitler te onderzoeken. De conclusie was duidelijk: Hitler heeft de oorlog niet overleefd. Zijn overblijfselen liggen in Moskou; en dus niet op een begraafplaats in Spanje zoals een vervalst document beweert.

(Stand van zaken: 26.01.2023)

Links

Facebookpost (gearchiveerd)

Tweet I & II (gearchiveerd hier en hier)

Henry Kissinger (gearchiveerd)

Theodore L. Eliot, Jr. (gearchiveerd)

Bureau of Intelligence and Research (gearchiveerd)

Origineel document bij Internet Archive

Versie bij National Security Archive (gearchiveerd)

Over National Security Archive (gearchiveerd)

Pagina waar de memo te vinden is (gearchiveerd)

Versie bij de Universidad de la República (gearchiveerd)

Onderzoeksproject Amerikaanse documenten (gearchiveerd)

FBI-documenten (gearchiveerd)

Factchecks dpa in het Nederlands en het Duits

Artikel Independent (gearchiveerd)

Artikel Researchgate (gearchiveerd)

Artikel Tagesspiegel (gearchiveerd)

Over dpa-factchecks

Deze factcheck is geschreven in het kader van het Third Party Fact Checking-programma van Facebook/Meta. Meer informatie over dit initiatief vindt u hier.

Uitleg van Facebook/Meta over de omgang met accounts die onjuiste informatie verspreiden, vindt u hier.

Inhoudelijke aan- of opmerkingen kan u sturen naar factcheck-netherlands@dpa.com met een link naar de desbetreffende Facebookpost. Gelieve hiervoor de juiste sjablonen te gebruiken. Richtlijnen voor bezwaren vindt u hier.