Video toont kerstmarkten van de laatste twee jaar in Kiev

Een winterwonderland met een gezellige kerstmarkt, enorme kerstboom, overvloed aan lichtversiering en de tekst 'Kiev 2022' ervoor: deze Facebookgebruiker vraagt zich af hoe het kan dat een video van dit tafereel recent in de Oekraïnse hoofdstad opgenomen is. De stroomvoorzieningen in de stad liggen namelijk onder Russisch vuur en een humanitaire ramp dreigt, zo horen we op het nieuws. Worden we voor de gek gehouden? Ja, maar niet door het nieuws.

Beoordeling

De claim is onjuist: het filmpje toont beelden van de kerstmarkt in Kiev van de afgelopen twee jaar, dus vóór de invasie van Rusland in Oekraïne. Dit jaar worden in de hoofdstad wel bomen neergezet, maar het merendeel blijft onverlicht. Massa-evenementen en kerstmarkten zijn verboden onder de staat van beleg.

Feiten

In het filmpje zijn twee verschillende bomen te zien. In de eerste tien seconden zien we een beelden van de kerstmarkt op het St. Sophiaplein in Kiev. In seconde 0:03 is duidelijk de St. Sophiakathedraal te herkennen.

De originele versie van het filmpje is niet te vinden. Het feit dat meerdere mensen mondmaskers dragen, wijst erop dat het in 2020, 2021 of 2022 (na het uitbreken van de coronapandemie in Europa) gemaakt moet zijn. Door te googlen naar kerstmarkten op het St. Sophiaplein van de afgelopen jaren is vast te stellen dat de eerste seconden van het filmpje stammen van de kerst- en nieuwjaarsmarkt van 2021-2022.

Op 18 december 2021 ontbrandde burgermeester Vitali Klitschko de lichten van deze boom. Op foto's is duidelijk te zien dat het om dezelfde boom gaat als in het filmpje: de versieringen van lange slingers met lichtbollen, als ook het omringende dak van roze en gele lichtjes, zijn identiek met de videobeelden.

Na deze tien seconden is aan het einde van het filmpje nog een foto van een groen verlichte kerstboom te zien. Deze stond nog een jaar eerder op het St. Sophiaplein, rond de jaarwisseling van 2020-2021.

De juliaanse kalender

Oekraïne hangt voor het merendeel de Oekraïens-orthodoxe Kerk aan. Deze kerk hanteert de juliaanse kalender in plaats van de gregoriaanse (zoals in Nederland). Eerste Kerstdag wordt hierdoor niet op 25 december, maar op 7 januari gevierd. De kerstmarkten in Oekraïne beginnen dan ook pas midden-december en gaan tot in januari door. Het is dus mogelijk dat de video die op sociale media circuleert gedeeltelijk in 2022 is opgenomen, maar dan wel in januari. Vóór de Russische invasie dus en vóór de bombardementen op de hoofdstad. Met de huidige situatie in de stad heeft het niks van doen.

Overigens: om afstand met de Russisch-orthodoxe Kerk te creëeren laat de Oekraïens-orthodoxe Kerk het dit jaar voor de eerste keer toe dat parochies hun Kerstviering op 25 december houden. Deze discussie speelt al langer in Oekraïne. De steun hiervoor is sinds de Russische invasie toegenomen.

Kerstmis in Kiev 2022-2023

De video op sociale media zou überhaupt niet de huidge kerstmarkt in Kiev kunnen tonen. Ten eerste omdat de markten nog niet geopend zouden zijn (het is begin december) en ten tweede omdat het land in staat van beleg verkeert. Grote evenementen zijn dus verboden.

In november dit jaar ondertekende meer dan zesduizend inwoners van Kiev een petitie tegen het opzetten van de traditionele grote kerstboom op het St. Sophiaplein. Ze vinden het niet toepasselijk geld uit te geven aan een boom en versieringen, terwijl het land is oorlog is. Het geld zou beter daaraan uitgegeven worden, menen ze.

Burgemeester Klitschko maakte eind november bekend dat er toch kerstbomen in Kiev neergezet zouden worden, omdat de stad "Poetin niet onze kerst kan laten stelen". De bomen worden gefinancieerd door particulieren en bedrijven en niet door de gemeente. Ze zullen niet verlicht worden, behalve de centrale boom op het St. Sophiaplein. Om het wankele stroomnet van de stad niet te belasten, zal de energiebesparende versiering worden aangedreven door een generator. Het wordt een symbolische boom voor de standvastigheid, aldus Klitschko.

Bombardementen op de energievoorzieningen

De afgelopen weken bombardeerde Rusland gericht de energievoorzieningen in Kiev en elders in het land. Inwoners kwamen zonder electriciteit, verwarming en water te zitten. Met temperaturen rond het vriespunt kan de situatie levensbedreigend worden voor miljoenen Oekraïners, meldt de regiodirecteur van de WHO eind november. Het Telegramkanaal van burgemeester Klitschko staat vol met informatie over stroomuitvallen in de stad, waterpunten en plekken waar je je mobiele apparaten kunt opladen.

(Stand van zaken: 6.12.2022)