Verbinding in Straat van Gibraltar heeft economische gronden

"Om vluchtelingen een veilige reis naar Europa te bieden, wordt er een tunnel onder de Straat van Gibraltar gebouwd." Dit wordt beweerd in een video die circuleert op Facebook. Vluchtelingen zouden zo in dertig minuten van Marokko naar Spanje kunnen reizen. Vervolgens zouden deze vluchtelingen dan ook nog door Lufthansa naar Duitsland worden gebracht. Duitsland zou bovendien 80 procent van de bouwkosten van de tunnel betalen. Klopt er iets van dit verhaal?

Beoordeling

De beweringen zijn onjuist. Er bestaan weliswaar plannen voor een tunnel onder de Straat van Gibraltar, maar deze wordt aangelegd om economische redenen en niet voor vluchtelingen. Er wordt al vele jaren gesproken over het project, maar tot nu is men niet begonnen met de bouw. Uit niets blijkt dat Duitsland van plan is het project te financieren. Lufthansa laat weten geen vluchtelingen in connectie met dit plan te gaan vervoeren.

Feiten

De Duitstalige video die op Facebook rondgaat, werd veel gedeeld in Duitsland alvorens ook in Nederland op te duiken. Linksboven in beeld is het logo van Tiktok en de naam van een profiel op dat medium te zien. Wie dit Tiktokprofiel bezoekt, ziet dat de gebruiker zichzelf omschrijft als satiricus. Dat is een eerste aanwijzing om de beweringen met een korreltje zout te nemen.

Het filmpje toont ook geen werkzaamheden aan een tunnel onder de Straat van Gibraltar. De beelden zijn terug te vinden op websites voor stockfoto’s of zijn eerder gebruikt op pagina’s over mijnbouwprojecten of een artikel met een filmpje over tunnels in Australië.

Wel plannen voor tunnel

Toch komt de bewering niet geheel uit de lucht vallen. Eerder deze maand publiceerde de Frankfurter Allgemeine Zeitung een artikel over plannen van Marokko en Spanje om daadwerkelijk een tunnel aan te leggen onder de Straat van Gibraltar.

Waarschijnlijk heeft dit artikel de satiricus op Tiktok geïnspireerd tot het maken van de video. Informatie uit het artikel komt namelijk in verdraaide vorm terug in de video. Het artikel noemt dat een onderzeese tunnel de reis van Europa naar Afrika binnen 30 minuten mogelijk kan maken. Ook stelt het artikel dat Marokkanen die in Duitsland wonen dan gemakkelijker op en neer kunnen reizen naar Marokko.

Ideeën om een directe verbinding aan te leggen onder of over de Straat van Gibraltar bestaan al decennia, zo niet eeuwen. Deze plannen werden concreter toen koning Hassan II van Marokko en koning Juan Carlos I van Spanje op 16 juni 1979 in Fez officieel verklaarden samen te willen werken aan het project.

In de loop der jaren zijn tal van studies uitgevoerd en plannen ontwikkeld, waaronder ook een hangbrug, maar tot op heden is er nooit een bouwproject gestart. Wel berichten internationale media (hier, hier, hier) er de laatste maanden over dat Spanje en Marokko het project nu nieuw leven inblazen.

De Spaanse overheidsinstelling Secegsa, aan de Spaanse zijde verantwoordelijk voor het aanleggen van de directe verbinding met Marokko, kreeg onlangs in de Spaanse rijksbegroting voor het jaar 2023 een bedrag van 750.000 euro toebedeeld.

Dat bedrag zal volgens de Spaanse online krant El Diario gebruikt worden om de decennia-oude voorontwerpen te actualiseren, rekening houdend met de technologische ontwikkelingen. Het zal "de definitieve en noodzakelijke stap vormen om met de aanleg van de werkzaamheden te kunnen beginnen," zo citeert de krant een vertegenwoordiger van Secegsa.

Als de tunnel daadwerkelijk zal worden aangelegd, dan is er volgens Secegsa slechts één route mogelijk. Die leidt van Punta Paloma in Spanje, ten westen van Gibraltar, naar Punta Malabata in Marokko, ten noordoosten van Tanger. De tunnel, ontworpen voor treinverkeer, zou 42 kilometer lang moeten worden en op een diepte van 300 meter komen te liggen.

Niet bedoeld voor vluchtelingen

Niets wijst erop dat de tunnel bedoeld is om vluchtelingen gemakkelijker van Afrika naar Europa te laten komen. Secegsa noemt als belangrijkste reden voor de bouw het bevorderen van "de stroom van passagiers, goederen en diensten" ten behoeve van een "kwantitatieve en kwalitatieve acceleratie van de economie" en "geïntegreerde groei voor het hele gebied." Naast economische en (geo-)strategische argumenten, gaat het nergens over vluchtelingen.

Ook wijst niets erop dat Duitsland direct meebetaalt aan de tunnel, laat staan dat het 80 procent van de bouwkosten zou ophoesten. Daarover is nergens informatie te vinden. Het is wel waarschijnlijk dat Duitsland indirect meebetaalt via EU-subsidies. Secegsa heeft namelijk aangegeven dat het geld heeft ontvangen van de Faciliteit voor Herstel en Veerkracht, het Europese fondseninstrument om de gevolgen van de coronapandemie op te vangen.

De bewering dat Lufthansa de vluchtelingen die door de tunnel zouden komen - als en wanneer deze ooit gebouwd gaat worden - naar Duitsland zou brengen, lijkt volledig verzonnen. Een woordvoerder van de Duitse luchtvaartmaatschappij schrijft als antwoord op vragen van Deutsche Presse-Agentur (dpa): "Wij zijn niet van plan vluchtelingen te gaan vervoeren."

(Stand van zaken: 22/11/2022)