Ontbrekende context

Samenkomst in 2021 staat los van verkiezingen in 2022

14.11.2022, 17:24 (CET)

Het is een vaak voorkomende vorm van nepnieuws: echte beelden delen in een foute context. Beelden van een mensenmassa lenen zich daar uitstekend toe. Het is echter ook wel makkelijk te controleren.

Een 'onafhankelijk journalist' deelt op Twitter een video van een Braziliaanse mensenmassa, met het bijschrift dat het protest in Brazilië dag in en dag uit aanhoudt. Onderaan in beeld staat dat de video op 12 november 2022 in de hoofdstad Brasilia zou opgenomen zijn. Dat zou impliceren dat het protest tegen de uitslagen van de verkiezingen eind oktober zou zijn, wat op Facebook ook expliciet gezegd wordt. Dat is niet echt accuraat. 

Beoordeling

De beelden stammen uit september 2021 en kunnen dus onmogelijk protest tegen de verkiezingsuitslag in 2022 tonen.

Feiten

Dat deze beelden geen protest kunnen tonen tegen de Braziliaanse verkiezingsuitslag in november 2022 is snel duidelijk aangezien Deutsche Presse-Agentur (dpa) deze beelden al controleerde in september 2021. Toen werden ze online gedeeld met de claim dat ze protest tegen een vaccinatiepaspoort zouden laten zien. 

Er zijn online ook meerdere versies (hier en hier) van de beelden te vinden die minstens een jaar oud zijn. De suggestie dat het hier om protesten tegen de verkiezingsuitslag gaat mag dus meteen de prullenmand in. Dat stelde wetenschapper en factcheckexpert Peter Burger ook al op Twitter.

In de video die nu gedeeld wordt blijkt de aangegeven locatie wel te kloppen. Op 0:29 is links in beeld het platte dak te zien van het Palácio Itamaraty in Brasilia. De datum zit er echter een jaar en twee maanden naast. De video toont namelijk 7 september 2021. Daarvan getuigt deze foto op Twitter, waar vele van de elementen uit de video op te herkennen zijn, zoals de blauwe tentjes, alsook de foto in dit artikel. Het zou gaan om een demonstratie van aanhangers van Bolsonaro tijdens de onafhankelijkheidsdag van Brazilië.

Brazilaans nepnieuws

Zowel de aanloop naar, als de uitslag van de Braziliaanse presidentsverkiezingen blijken een bijzonder vruchtbare bodem voor nepnieuws te zijn. Dpa ontkrachtte onder andere al foute claims over verkiezingsrally's, gefotoshopte beelden, staatsgrepen en decreten over verkiezingsfraude

(Stand van zaken: 14.11.2022)

Links

Twitterpost (gearchiveerd)

Facebookpost (gearchiveerd)

Gearchiveerde video

Artikel The New York Times (gearchiveerd)

Factchecks dpa hier, hier, hier, hier en hier

Versies video 2021 hier en hier (gearchiveerd hier en hier)

Tweet Peter Burger (gearchiveerd)

Tweet Janebond (gearchiveerd)

Palácio Itamaraty (gearchiveerd)

Artikel A Tribuna (gearchiveerd)

Artikel The Guardian (gearchiveerd)

Over dpa-factchecks

Deze factcheck is geschreven in het kader van het Third Party Fact Checking-programma van Facebook/Meta. Meer informatie over dit initiatief vindt u hier.

Uitleg van Facebook/Meta over de omgang met accounts die onjuiste informatie verspreiden, vindt u hier.

Inhoudelijke aan- of opmerkingen kan u sturen naar factcheck-netherlands@dpa.com met een link naar de desbetreffende Facebookpost. Gelieve hiervoor de juiste sjablonen te gebruiken. Richtlijnen voor bezwaren vindt u hier.