Oude beelden onterecht gelinkt aan Braziliaanse verkiezingen

Een video zou moeten aantonen dat de politie en het leger zich hebben aangesloten bij de protesten tegen verkiezingsfraude in Brazilië. Zij zouden het Nationaal Congres zijn binnengevallen, beweren meerdere mensen op Twitter (hier en hier) en Facebook (hier en hier). Hoe zit dit?

Beoordeling

De beelden laten oudere protesten zien uit 2017 en 2016. Het eerste deel werd gefilmd bij een politieprotest in februari 2017 tegen pensioenhervormingen. De tweede clip met de blonde vrouw is van een protest een paar maanden eerder, tegen corruptie. Ze hebben beide niets met de recente verkiezingen te maken.

Feiten

De gedeelde video bevat twee balken met tekst. Eén ervan verwijst naar de pas verkozen president Lula da Silva. ‘Nooit meer Lula’, staat er in het Portugees.

Daarboven staat nog een stuk tekst in een zwarte balk: ‘Civiele en militaire federale politie viel vandaag het nationale congres binnen en de media zwegen,’ staat er vertaald. Die zin blijkt een sleutel naar de context rondom de beelden.

Het zoeken naar die Portugese tekst op YouTube laat zien dat de eerste scène, met een stoet demonstranten, al in 2017 online stond. Meerdere kanalen delen deze beelden, bijvoorbeeld op 22 februari 2017.

In deze versie zonder tekst is ook te zien waartegen de politie demonstreerde. Op 0.03 is op een T-shirt de tekst 'PEC 2.87' te zien met een rode streep erdoorheen. Braziliaanse factcheckers merkten ook al op dat er 'de politie stopt wanneer de PEC er door komt’ wordt geroepen. PEC 2.87 was een voorgestelde wetswijziging op het gebied van pensioenhervorming. Het zou leiden tot een verhoging van de pensioenleeftijd, ook bij de politie. Dat leidde tot hevige protesten.

Deze bestorming van het overheidsgebouw vond plaats op 8 februari 2017. Het Huis van Afgevaardigden bracht er die dag een statement over naar buiten. Er zijn online nog meer beelden van dezelfde demonstratie te vinden. In deze video op Twitter is op 0.15 een houten doodskist te zien die tegen de muur staat. Die is in de compilatie die nu met verkeerde context rondgaat ook te zien op 0.04.

Fragment met vrouw nog ouder

Het tweede deel van de video toont een vrouw die een betoog houdt. Zij staat in het Huis van Afgevaardigden. Het bord achter haar en de houten banken zijn te zien op andere foto's van die ruimte.

Opvallend is dat deze video al vaker in de verkeerde context is gebruikt. Ook in 2017 werd deze video al aan de politieprotesten gekoppeld. Dat blijkt onterecht.

De video is ook ouder, maar heeft niets met de politieprotesten in 2017 te maken. Een groep van zo'n vijftig demonstranten viel op 16 november 2016 de plenaire zaal van het Huis van Afgevaardigden binnen. Zij demonstreerden onder andere tegen corruptie.

In een video van nieuwszender G1 is de blonde vrouw op minuut 02.42 te zien. Zij staat rechts van het midden in haar zwarte shirt, met links naast haar de vrouw in de bruine blouse. Daarnaast staat iemand met een vlag, die in de compilatievideo ook op minuut 01.40 te zien is.

Beide video's hebben dus niets te maken met de huidige verkiezingsuitslag in Brazilië en zelfs niet met elkaar. De Braziliaanse verkiezingen zorgden al voor meerdere hoaxes, waarvan dpa er al een aantal ontkrachtte.

(Stand van zaken: 15/11/2022)