Menselijk DNA
Onderzoek over mRNA-vaccins fout geïnterpreteerd
30.8.2022, 17:27 (CEST)
Een Zweedse studie wordt dit keer aangehaald om te beweren dat mRNA-vaccins het DNA van mensen veranderen. "Dit opent nieuwe deuren naar gerechtelijke stappen omdat genetische manipulatie strafbaar is," klinkt het in diverse berichten.
Beoordeling
De studie is echt, maar toont niet aan wat online wordt beweerd. De wetenschappers bevestigden zelf dat dit niet de conclusie van de studie was. Er is geen bewijs dat mRNA het menselijk DNA kan binnendringen, laat staan veranderen.
Feiten
Verschillende sociale mediaposts linken naar deze studie van een groep Zweedse onderzoekers als bron voor de bewering. In de studie, die in februari 2022 werd gepubliceerd, keken de wetenschappers naar het effect van het Pfizer-BioNTech COVID-19-vaccin op menselijke levercellen. Dat deden zij ‘in vitro’, wat inhoudt dat het onderzoek in een gecontroleerde omgeving buiten het menselijk lichaam wordt gedaan. Dat is bijvoorbeeld in een reageerbuisje of een petrischaaltje.
Dit betekent ook dat er niet meteen conclusies over het effect op menselijk DNA uit de studie kunnen worden getrokken. Resultaten in een gecontroleerde omgeving voorspellen niet automatisch hoe de situatie in een levend wezen in zijn werk gaat.
De studie samengevat
Online wordt de link naar de studie gretig gedeeld, maar wat hebben de wetenschappers nu eigenlijk gedaan? Het Pfizervaccin werd in verschillende doseringen toegevoegd aan een cellijn (een soort onsterfelijke groep cellen) die oorspronkelijk van een menselijke levertumor kwam. De onderzoekers onderzochten vervolgens hoe verschillende genen reageerden op het vaccin.
Eén van die genen maakt de proteïne LINE-1 aan. Deze proteïne kan RNA omzetten in DNA. Wat de onderzoekers concludeerden was dat mRNA van het vaccin in de cellijn werd omgezet in DNA.
Dat betekent niet dat dit nieuw aangemaakte DNA ook zou integreren met het menselijke DNA. Dat leggen twee van de auteurs van de studie uit in een artikel van de Lund Universiteit, naar aanleiding van de grote aandacht voor de studie. Of dit in een laboratoriumsetting wel zou kunnen, weten ze nog niet.
De auteurs voegen toe dat cellijnen anders zijn dan cellen in levende organismen. "Het is belangrijk om te onthouden dat de levercellen in deze studie genetisch instabieler zijn dan onze eigen levercellen," vertelt professor Magnus Rasmussen. Er is op basis van deze studie ook geen reden om je beslissing over het nemen van het vaccin te herzien, benadrukken Rasmussen en zijn collega.
Lange discussie
De mRNA-techniek werd met de coronavaccins van Pfizer/BioNTech en Moderna voor het eerst op grote schaal toegepast. Het zorgde daarbij ook voor veel spookverhalen. De angst dat het vaccin door deze techniek het menselijk DNA kan aanpassen, is daar één van. Dat is onterecht, blijkt keer op keer. mRNA dringt niet binnen in de celkern, waar het DNA is opgeslagen. Daardoor kan het DNA ook niet worden veranderd of beïnvloed door het vaccin. Ook dpa schreef hier al eerder over.
Er wordt wel regelmatig onderzoek gedaan naar mogelijke interactie tussen mRNA en ons DNA, maar dat heeft nog geen sluitende bewijzen van een dergelijke wisselwerking opgeleverd. Ook de Zweedse studie die nu wordt aangehaald, doet dat dus niet.
(Stand van zaken: 30/08/2022)
Links
Facebookpost II (gearchiveerd)
Studie van Lund Universiteit (gearchiveerd)
Over 'in vitro' (gearchiveerd)
Wat is een 'cellijn' (gearchiveerd)
Q&A over studie (gearchiveerd)
Over coronavaccins en DNA (gearchiveerd)
Over dpa-factchecks
Deze factcheck is geschreven in het kader van het Third Party Fact Checking-programma van Facebook/Meta. Meer informatie over dit initiatief vindt u hier.
Uitleg van Facebook/Meta over de omgang met accounts die onjuiste informatie verspreiden, vindt u hier.
Inhoudelijke aan- of opmerkingen kan u sturen naar factcheck-netherlands@dpa.com met een link naar de desbetreffende Facebookpost. Gelieve hiervoor de juiste sjablonen te gebruiken. Richtlijnen voor bezwaren vindt u hier.