Wanneer dode sporters springlevend zijn

Tussen 1966 en 2004 zouden in totaal 1.101 sporters zijn overleden. In de afgelopen zestien maanden zouden er maar liefst 673 sporters zijn overleden. Dit wordt beweerd in een Facebookpost en een YouTube-video die met de post wordt verspreid. Het zou hier gaan om "officiële cijfers" van een niet nader genoemde universiteit in Zwitserland. In de Facebookpost wordt beweerd dat de plotselinge sterke toename van stervende sporters wordt veroorzaakt door het COVID-19-vaccin.

Beoordeling

De bewering is onwaar en misleidend. De genoemde cijfers in de Facebookpost en de YouTube-video blijken onmogelijk met elkaar te vergelijken. Het getal 1.101 is afkomstig uit een wetenschappelijke studie waarin een specifieke groep atleten wordt beschreven, alle 35 jaar of jonger, alle overleden aan plotseling hartfalen. De 673 recent overleden sporters hebben uiteenlopende doodsoorzaken, zijn van alle leeftijden, zijn soms geen sporter en soms niet dood.

Feiten

De getallen die in de Facebookpost worden genoemd, zijn afkomstig uit de YouTube-video die in dezelfde post wordt gedeeld. In de video is een man aan het woord, die vertelt over een fenomeen van stervende sporters. Hij zegt dat hij zich baseert op een rapport uit 2006 van het Universiteitsziekenhuis van Lausanne in Zwitserland. De man beweert dat de opstellers van het rapport over een periode van 39 jaar, 1.101 sporters hebben kunnen vinden die zijn gestorven.

Vervolgens claimt hij dat 'een paar mensen' heeft gekeken naar de laatste zestien maanden. Zij zouden voor deze periode 673 sterfgevallen onder sporters op het spoor zijn gekomen. De man verwijst naar een link onder de video voor een lijst van de 673 gestorven sporters. 'Het heeft iets te maken met hun hart,' zegt de man. Hij insinueert dat het COVID-19-vaccin de oorzaak is van het plotselinge overlijden van al deze sporters.

Studie verkeerd uitgelegd

De man in de YouTube-video haalt zijn cijfers uit een artikel op de website The Exposé, zo blijkt uit de links die hij onder de video heeft geplaatst. In dat artikel worden dezelfde cijfers genoemd als in de Facebookpost en de YouTube-video. Het artikel van The Exposé bevat een link naar een onderzoeksrapport dat in 2006 verscheen in de European Journal of Cardiovascular Prevention and Rehabilitation. Dit onderzoek is verricht door zeven wetenschappers, waarvan sommigen gelieerd aan het Universiteitsziekenhuis van Lausanne.

Het getal van de 1.101 overleden sporters wordt in de Facebookpost, de YouTube-video en het artikel van The Exposé verkeerd uitgelegd. Dit getal heeft niets te maken met het totale aantal sporters dat is overleden tussen 1966 en 2004.

Het onderzoeksrapport beschrijft een analyse van bestaande wetenschappelijke literatuur over Sudden Cardiac Death (SCD) bij jonge atleten. SCD wordt daarbij gedefinieerd als 'het overlijden binnen één uur na het begin van symptomen bij een persoon zonder eerder erkende cardiovasculaire [hart- en vaat-] aandoening die fataal zou lijken.'

Een atleet wordt gedefinieerd als "en persoon die deelneemt aan een georganiseerde team- of individuele sport, waarbij systematische training en regelmatige krachtmeting met anderen vereist is, en waarbij een sterke nadruk ligt op atletische uitmuntendheid en prestatie."

Het onderzoek beperkt zich tot het analyseren van wetenschappelijke artikelen, die gevallen van SCD beschrijven bij atleten tot en met 35 jaar oud. Ook moest SCD zich voordoen in direct verband met het beoefenen van sport en bij gebrek aan bewijs van drugsmisbruik.

In totaal vonden de onderzoekers 47 wetenschappelijke artikelen, gepubliceerd tussen 1970 en 2004, die aan al deze criteria voldeden. In deze 47 artikelen vonden de onderzoekers beschrijvingen van in totaal 1.101 verschillende atleten, van 35 jaar of jonger, die door SCD de dood vonden tussen 1966 en 2004. Het getal 1.101 slaat dus op een zeer specifieke groep overleden atleten en niet op het totale aantal van alle sporters dat tussen 1966 en 2004 overleed.

Hoe groot het werkelijke aantal van alle overleden sporters in dezelfde periode is (zonder specificatie van leeftijd, doodsoorzaak, of definitie van het begrip "sporter") is onmogelijk vast te stellen. Duidelijk is dat dat aantal vele malen hoger ligt dan dat van de nauwgedefinieerde groep in het onderzoeksrapport.

De lijst van recent overleden sporters

In de laatste zestien maanden zouden er 673 sporters zijn overleden, zo wordt er beweerd in de Facebookpost en de YouTube-video. Onder de YouTube-video is een lijst geplaatst van de namen van deze sporters. De lijst is afkomstig van The Exposé. In het eerdergenoemde artikel van The Exposé wordt 'het team van goodsciencing.com' bedankt voor het verzamelen van de namen.

De sporters op deze lijst blijken onmogelijk te vergelijken met de 1.101 atleten uit het onderzoeksrapport. Zo zijn veel van de sporters op de lijst niet aan hun hart overleden - laat staan aan SCD. De 23-jarige voetbalster Mary Cronin overleed aan longembolie. De 21-jarige veldloopster Sarah Shulze pleegde zelfmoord.

Ook is er bij het samenstellen van de lijst geen duidelijke definitie van het begrip "sporter" gehanteerd. Zo was de 57-jarige Enrico Della Puppa geen speler maar sportief directeur van zijn basketbalclub. De 37-jarige Maggie McMahon was coach van een zwemgroepje voor kinderen.

Een leeftijdsgrens ontbreekt ook. Waar het onderzoeksrapport uit 2006 zich uitsluitend richt op atleten van 35 jaar of jonger, staan er mensen van alle leeftijden op de lijst van The Exposé. Voetbalscheidsrechter Martin Braun was 71 toen hij dit jaar overleed. Voormalig honkballer Hank Aaron had de respectabele leeftijd van 86 al bereikt.

Waar het onderzoeksrapport zich alleen richt op atleten die overleden in direct verband met het beoefenen van sport, was ook dat geen criterium om op de lijst van The Exposé te komen. Voormalig voetballer Giovanni Tiberi (49) overleed in zijn eigen bar in Ostia. De 45-jarige (voormalig) voetballer Neil Campbell werd onwel tijdens een etentje in een restaurant.

Zelfs het nog in leven zijn van een sporter vormde voor The Exposé geen belemmering om hem of haar toch op de lijst te zetten. De Nederlandse darter Raymond van Barneveld werd in maart 2021 onwel tijdens een darttoernooi, maar speelde later dat jaar nog op het wereldkampioenschap. Voetbalster Paige Satchel werd in april 2022 tijdens een wedstrijd gewisseld vanwege hartklachten, maar speelde sindsdien alweer wedstrijden voor het nationale team van Nieuw-Zeeland.

Dood zelden gevolg van COVID-19-vaccin

Van veel van de mensen op de lijst van The Exposé is de vaccinatiestatus niet publiekelijk bekend. In die gevallen is dus niet vast te stellen of er een relatie bestaat tussen een vaccin en recent fysiek ongemak of overlijden.

In zeldzame gevallen kunnen er hartklachten optreden na een COVID-19-vaccin. Myocarditis (ontsteking van de hartspier) en pericarditis (ontsteking van het hartspierzakje) zijn officieel erkend als zeldzame bijwerkingen van de vaccins van Pfizer en Moderna. Volgens de meest recente informatie van bijwerkingencentrum Lareb is niet bekend hoe vaak deze aandoeningen precies voorkomen.

Wel blijkt uit onderzoek dat de kans op myocarditis na een Covid-19 infectie achttien keer groter is dan na een vaccinatie tegen Covid-19. Voor pericarditis is dit risico vijf keer groter, aldus Lareb.

Misleidende lijsten met namen van sporters die negatieve gevolgen ondervonden zouden hebben van een Covid-19-vaccinatie deden ook al eerder de ronde. Daarover schreef Deutsche Presse-Agentur (dpa) reeds eerder.

(Stand van zaken: 05/08/2022)