Kritiek op ongelijke verdeling

Directeur-generaal van WHO kreeg in mei 2021 coronavaccin

02.08.2022, 16:11 (CEST)

Wel of niet gevaccineerd? Die vraag wordt sinds de uitrol van de coronavaccinatiecampagnes over diverse publieke figuren gesteld. Nu is de beurt aan de directeur-generaal van de WHO.

Inmiddels heeft 67 procent van de wereldbevolking tenminste één dosis van het coronavaccin gekregen. Volgens een populair bericht op Facebook hoort de directeur-generaal van de Wereldgezondheidsorganisatie, Tedros Adhanom Ghebreyesus, alleen niet bij die groep. Een video zou moeten bewijzen dat de directeur-generaal niet gevaccineerd is tegen COVID-19.

Beoordeling

De bewering is onjuist. Tedros Adhanom Ghebreyesus kreeg zijn eerste vaccinatie tegen COVID-19 op 12 mei 2021. In het videofragment legt de directeur-generaal wel uit dat hij hier wel even mee wachtte, als protest tegen de oneerlijke verdeling van de vaccins over de wereld.

Feiten

Het interview met Tedros Adhanom Ghebreyesus dat online rondgaat is authentiek en is in deze vorm te zien in de documentaire How to Survive a Pandemic. Die documentaire van het Amerikaanse televisienetwerk HBO verscheen op 29 maart 2022.

In Nederland werd de documentaire ook uitgezonden, op 21 april 2022. Hij is nu alleen nog te bekijken via de betaalde streamingdiensten van NPO Plus en het Amerikaanse HBO. Deutsche Presse-Agentur (dpa) bekeek de documentaire via NPO Plus en verifieerde dat het fragment vanaf 1:36:50 in dezelfde vorm te zien is.

De directeur-generaal antwoordt in de documentaire op de vraag over zijn eigen vaccinatie alleen met een verhaal over zijn afkomst: "Ik heb nog steeds het gevoel dat ik weet waar ik thuishoor. In een arm land, Ethiopië, op een arm continent, Afrika. Ik wilde wachten totdat Afrika en andere landen met lagere inkomens begonnen met vaccineren. Het was een vorm van protest."

Dit betekent alleen niet dat de directeur-generaal geen vaccin ontving. Hij geeft alleen aan wat langer te hebben gewacht.

De interviewer in de video is de Amerikaanse journalist Jon Cohen van het magazine Science. Zijn verslaggeving over het coronavaccin werd gevolgd voor de documentaire. Maar over zijn gesprek met Adhanom Ghebreyesus schreef hij zelf ook een artikel voor Science.

In dit artikel zijn delen van het gesprek te lezen die de documentaire niet haalden. Op de vraag wanneer de directeur-generaal zijn eigen vaccinatie kreeg, antwoordde deze met ’12 mei’. Pas op de vervolgvraag gaf Adhanom Ghebreyesus de verklaring over zijn geboorteland Ethiopië. Ook binnen dit antwoord zit in het artikel meer nuance.

Adhanom Ghebreyesus legt uit dat hij met zijn privileges misschien wel de kans had gehad om als eerste het vaccin te krijgen, "maar dat wil ik niet gebruiken, want ik wil iedere dag worden herinnerd dat vaccinatie moet beginnen in Afrika." Over het moment dat hij wel gevaccineerd werd, in mei 2021, legt hij nog uit dat dit het moment was dat het coronavaccin beschikbaar werd voor medisch personeel in Afrikaanse landen. Dat leek hem daarom het juiste moment.

Dat de directeur-generaal zijn eerste vaccinatie kreeg op 12 mei 2021 wordt ook bevestigd op zijn Twitteraccount. "Vandaag was het mijn beurt om te worden gevaccineerd tegen COVID-19," twitterde hij op die datum met een foto van zijn prik.

Ongelijke verdeling

De minuten voor het interview met de directeur-generaal gaan in de documentaire over de ongelijke verdeling van het coronavaccin over de wereld en het feit dat het vaccinrecept niet openbaar werd gemaakt door farmaceuten. In die context moeten de antwoorden van de directeur-generaal ook worden gezien.

Aandacht vragen voor die ongelijke verdeling van vaccins is een stokpaardje van de WHO directeur-generaal. Nog altijd ontving maar een kleine 20 procent van de bevolking van lage-inkomenslanden een eerste dosis van een coronavaccin.

(Stand van zaken: 02/08/2022)

Links:


Facebookpost (gearchiveerd) (video gearchiveerd)

Coronavaccinatiestatistieken (gearchiveerd)

Trailer How to Survive a Pandemic (gearchiveerd)

Documentaire bij NPO Plus (gearchiveerd)

Documentaire bij HBO (gearchiveerd)

Over Dr Tedros Adhanom Ghebreyesus (gearchiveerd)

Over Jon Cohen in documentaire (gearchiveerd)

Artikel Science (gearchiveerd)

Tweet over vaccinatie (gearchiveerd)

WHO over ongelijke verdeling (gearchiveerd)

Over dpa-factchecks

Deze factcheck is geschreven in het kader van het Third Party Fact Checking-programma van Facebook/Meta. Meer informatie over dit initiatief vindt u hier.

Uitleg van Facebook/Meta over de omgang met accounts die onjuiste informatie verspreiden, vindt u hier.

Inhoudelijke aan- of opmerkingen kan u sturen naar factcheck-netherlands@dpa.com met een link naar de desbetreffende Facebookpost. Gelieve hiervoor de juiste sjablonen te gebruiken. Richtlijnen voor bezwaren vindt u hier.