Zeeijs op Antarctica neemt toe door globale opwarming

Het ijs op Antartica neemt toe, beweert deze Facebookgebruiker, en wijst op een studie uit het wetenschappelijke blad Nature. Alle heisa rond klimaatverandering is dus overdreven, wordt in de post geïnsinueerd. Maar klopt dit wel? Neemt het ijs werkelijk toe op Antartica? En in welke relatie staat dit met klimaatverandering?

Beoordeling

Deze bewering mist essentiële context en nuance. Er wordt beweerd dat het 'ijs' op Antartica toeneemt, maar de definitie van ijs is in deze context te algemeen. Het landijs in Antartica neemt al jaren af, maar het zeeijs neemt daarentegen toe, zo laten de wetenschappers in hun studie in Nature Climate Change zien. De oorzaken hiervan hebben met de klimaatverandering te maken.

Feiten

Er zit een belangrijk verschil in de soorten ijs op Antartica. Zeeijs drijft op de oceaan en smelt en bevriest, naar gelang het seizoen. Dit is niet het geval met landijs, de enorme massa ijs van ijskappen, gletsjers en ijsbergen op het Antarctische eiland. Die hebben zich over miljoenen jaren gevormd.

Deze ijsmassa laat zich niet door de seizoenen beïnvloeden, maar wel door fundamentele veranderingen in het klimaat. In deze video van de NASA uit 2021 is te zien hoe de totale massa ijs op Antartica de afgelopen twee decennia afnam, met een gemiddeld verlies van jaarlijks 149.00 miljard ton van haar ijsmassa.

De wetenschappers in de aangehaalde studie van Nature hebben niet de ontdekking gedaan dat het zeeijs rond Antartica toeneemt. Dit was al langer bekend, zoals in dit artikel uit 2013 van het KNMI te lezen is en waar klimaatwetenschappers zich het hoofd over braken.

Wat de wetenschappers in de recentelijke studie hebben gedaan, is een gedetaileerde historische constructie gemaakt van de ontwikkeling van het zeeijs over de gehele twintigste eeuw. Tot nu toe waren data pas vanaf 1979 beschikbaar. Hierdoor zijn ze erachter gekomen dat in de periode vóór 1979 het zeeijs juist afnam (zie pagina 2). Dit nieuwe inzicht is een volgende stap om de veranderingen in zeeijs in Antarctica beter te begrijpen, vertelt hoofdauteur van het artikel Ryan L. Fogt aan Ecomagazine.

En de klimaatverandering?

Wetenschappers van het KNMI toonden al eerder aan dat de toename van zeeijs paradoxaal genoeg samenhangt met de opwarming van de aarde (hier, hier en hier). De opwarming van de aarde en dus ook de oceanen zorgt ervoor dat de drijvende ijsplaten van Antarctica sneller smelten.

Hierbij komt smeltwater vrij, dat is zoeter en lichter dan het zoute oceaanwater van de Zuidelijke Oceaan. Het zoete smeltwater mengt slecht met het zoute oceaanwater, waardoor het smeltwater als een isolerende laag op het warmere oceaanwater blijft liggen. Hierdoor behoudt ze haar kou en kan deze laag in de winter sneller bevriezen, waardoor er meer zeeijs onstaat. De diepere oceaan raakt hierdoor haar warmte niet kwijt en blijft dus verder opwarmen, waarmee ze de drijvende ijsplaten van Antarctica van onder weer versneld doet smelten. De totale ijsmassa op Antartica is dus aan het smelten.

Dit zeeijs-proces is typerend voor het Antarctische gebied. In het Arctische gebied werkt dit weer heel anders.

(Stand van zaken: 10.06.2022)