Britse koningin deed in 70 jaar op de troon geen Hitlergroet

Koningsgezinden in het Verenigd Koninkrijk waren begin juni in feeststemming tijdens de viering van het platinum jubileum van koningin Elizabeth II. Zij zit dit jaar 70 jaar op de troon. In Nederland gaan daarentegen ook beelden van haar rond waarin zij een Hitlergroet lijkt te brengen. Is dit een opvallende pagina uit het boek van haar heerschappij, of klopt hier toch iets niet?

Beoordeling

Dit bericht is gedeeltelijk onjuist en mist essentiële context. De rechterfoto is bewerkt. Op het origineel heeft de Britse koningin haar arm niet omhoog. De foto links is wel echt en komt uit filmbeelden die dateren uit 1933 of 1934. Hoewel het nu opvallend is, moet het gebaar wel in die vooroorlogse context worden gezien.

Feiten

De rechterfoto in het screenshot, met een volwassen koningin Elizabeth, is bewerkt. Het origineel komt uit een portretserie uit 1956. Hierop heeft de koningin haar beide handen op haar schoot. Verder is deze foto een perfecte match met de gefotoshopte versie. De hoek waarin ze haar hoofd heeft, haar gezichtsuitdrukking en de glinstering van de sjerp zijn identiek.

Waar de bewerkte foto vandaan komt is niet helemaal duidelijk. Het wordt de afgelopen maanden wel veel gedeeld door Russischtalige sociale mediagebruikers. Een grotere versie van de foto werd in april 2022 op Twitter gedeeld. Dat laat nog een detail zien dat wijst op het gebruik van photoshop: de koningin lijkt tatoeages op haar opgestoken arm te hebben. Die heeft zij niet echt. Ook op andere foto’s van voor en na dit portret is te zien dat Elizabeth II geen tatoeages op haar armen heeft.

Oud videobeeld duikt op

De rechterfoto is dus ontegenzeggelijk nep. De linkerfoto heeft een ander verhaal. Dit is namelijk een echt beeld. Het is afkomstig uit oude filmbeelden die in 2015 opdoken en werden gepubliceerd door de Britse krant The Sun.

Het gaat om beelden uit 1933 of 1934. De toekomstige koningin is het meisje in de donkere rok. Daarnaast zijn haar moeder, zus Margaret en oom Edward (later koning Edward VIII) te zien. De toenmalige prinses Elizabeth was op de beelden rond de zeven jaar oud – de exacte datum van de opname is niet bekend. Het gezelschap lijkt hier inderdaad een Hitlergroet te doen. Adolf Hitler werd in 1933 rijkskanselier van Duitsland.

De beelden deden in 2015 veel stof opwaaien. Een bron binnen het koninklijk paleis zei destijds tegen de BBC: "De meeste mensen zullen deze beelden in hun juiste context en tijd zien. Dit is een spelende familie die een referentie maakt naar een gebaar dat op dat moment veel in het nieuws te zien was. Niemand had op dat moment een idee van waar het in zou evolueren. Iets anders beweren is misleidend en oneerlijk."

The Sun verklaarde na het publiceren van de beelden ook dat de beelden in context moeten worden gezien. "Elizabeth en Margaret waren kinderen. Allerlei families imiteerden destijds de stijfarmige manieren van het enigszins komische personage met de Charlie Chaplin-snor die net de macht had gegrepen in Duitsland," schrijft de krant.

Volgens de krant was het publiceren wel van historische waarde omdat het "de betrokkenheid laat zien van de oom van de koningin." Edward VIII was in 1936 minder dan een jaar koning van het land. Zijn betrokkenheid bij de nazi’s is bekend en controversieel. Tijdens de oorlog werd hij zelfs onderwerp van een fantasievol plan van de nazi’s om hem opnieuw koning te maken.

Zijn sympathieën hoeven echter niets te zeggen over de standpunten van de toekomstige koningin. Na zijn abdicatie in december 1936 ontstond er een breuk tussen Edward en de rest van de koninklijke familie en spendeerde hij de rest van zijn leven in Frankrijk. Veel directe invloed op prinses Elizabeth kon hij dus niet gehad hebben. Toen zij 18 jaar werd in 1944 voegde zij zich overigens bij de vrouwentak van het Britse leger.

Zowel de linker- als de rechterfoto die nu online rondgaan zijn geen bewijs van nazi-sympathieën aan het adres van de Britse koningin. De rechterfoto is getrukeerd. Op de linkerfoto is zij een kind en moet het moment van opname in het achterhoofd worden gehouden.

(Stand van zaken: 09/06/2022)