Te kleine groep minderjarigen in data om relevant sterftecijfer te berekenen

Kinderen hebben na een COVID-19-vaccinatie 52 keer, of 5100% meer, kans om te overlijden dan kinderen die dat vaccin niet hebben gehad. Deze claim, zonder vermelding van wat dan wel de doodsoorzaak zou zijn, circuleert op Facebook, met een screenshot van een artikel. In dat artikel wordt beweerd dat het Engelse Office for National Statistics (ONS) op 20 december 2021 'per ongeluk' data heeft gepubliceerd die deze claim rechtvaardigen.

Beoordeling

De bewering is fout. De gebruikte formule waarmee de 52 keer of 5100 procent werd berekend, is niet statistisch solide en houdt geen rekening met de context van deze cijfers. Het ONS concludeert op basis van dezelfde gegevens dat het sterftecijfer voor doden door COVID-19 ‘consistent lager’ ligt bij gevaccineerden dan bij ongevaccineerden – in elke leeftijdscategorie.

Feiten

Het artikel uit de screenshot is op 30 april 2022 gepubliceerd op de website LewRockwell.com. Dit artikel is slechts een deel van een uitgebreider artikel, dat enkele dagen eerder, op 27 april, op de website The Exposé werd gepubliceerd. 

Dat artikel claimt dat volgens officiële ONS-data gevaccineerde kinderen een 5100 procent hogere kans op overlijden hebben dan ongevaccineerde kinderen. Er wordt geen specifieke doodsoorzaak opgegeven, maar het artikel stelt het wel zo voor alsof vaccinatie de grote boosdoener zou zijn. Echter, minstens tot januari 2022 stierf er niemand onder de 35 in Engeland ten gevolge van vaccinatie. 

Ook is het belangrijk op te merken dat in Engeland in de periode van deze data, in de leeftijdsgroep twaalf tot vijtien jaar enkel kinderen met een zwakke gezondheid voor vaccinatie werden uitgenodigd. Dat de mortaliteit in deze groep dan ook hoger ligt dan bij gezonde leeftijdsgenoten, is niet onlogisch. Die mortaliteit hoeft dus niets met vaccinatie te maken te hebben. Deze groep gevaccineerde kinderen is zeer klein. Dat is ook de reden waarom het ONS geen ASMR (age-standardised mortality rates) van deze groep berekend heeft: de cijfers zijn te laag om statistisch relevant te zij. Dat is dus niet zoals het artikel online insinueert: om de cijfers te verbergen.

Voor de kinderen onder de tien jaar werd geen ASMR berekend omdat in de cijfers gebruik werd gemaakt van de volkstelling van 2011. Kinderen die nu onder de tien jaar zijn, waren toen nog niet geboren en zijn dus niet aanwezig in deze telling.

Complexe berekening 

The Exposé laat wel zien hoe ze aan de 5100% of 52 keer verhoogde sterftecijfers voor gevaccineerde kinderen komen. De daarvoor gebruikte berekening geeft echter geen realistisch beeld.

In de publicatie van het ONS wordt de zogenaamde ASMR berekend per leeftijdscategorie en per vaccinatiestatus. Het ONS kijkt naar het sterftecijfer in de volgende statuscategorieën: 'ongevaccineerd', 'eerste dosis ontvangen, minder dan 21 dagen geleden', 'eerste dosis ontvangen, ten minste 21 dagen gelden', 'tweede dosis ontvangen, minder dan 21 dagen geleden' en 'tweede dosis ontvangen, ten minste 21 dagen geleden.'

De ASMR wordt berekend met een complexe formule. Belangrijke variabelen in die formule zijn het aantal doden per leeftijdscategorie in de gemeten tijd, het aantal levende mensen in die leeftijdscategorie aan het begin van dezelfde tijdsperiode, én een in 2013 door Eurostat geüpdatete standaardwaarde (de European Standard Population, of ESP) die de samenstelling van de gekozen leeftijdscategorie beschrijft. De ASMR wordt berekend per 100.000 persoonsjaren, in plaats van simpelweg personen. Zo kan de verschuiving van personen tussen vaccinatiestatuscategorieën na verloop van tijd worden meegenomen. Van deze complexiteit is niets terug te vinden in het artikel van The Exposé.

Foute berekening

Zoals hierboven gezegd, berekent het ONS geen ASMRs voor de leeftijdscategorieën 10-14 en 15-19. The Exposé probeert deze dan maar zelf te berekenen. In tabel 9 van het door het ONS gepubliceerde xslx-bestand met data voor de periode van 1 januari tot 31 oktober 2021, levert het ONS enkele gegevens voor de leeftijdscategorieën 10-14 en 15-19: het aantal getelde persoonsjaren, het aantal sterfgevallen waarbij een infectie met COVID-19 meespeelde, het aantal sterfgevallen waarbij COVID-19 geen rol speelde én het totale aantal sterfgevallen. Dit per leeftijdscategorie in combinatie met vaccinatiestatus.

In het artikel van The Exposé wordt simpelweg het aantal persoonsjaren binnen de tweemaal gevaccineerde groep 10-14 en 15-19-jarigen gedeeld door 100.000. Het totale aantal doden (met óf zonder vastgestelde COVID-19 infectie) binnen die groep wordt vervolgens gedeeld door de uitkomst van die eerste berekening. Dit levert een 'mortaliteitscijfer' op per 100.000 persoonsjaren, maar geen ASMR, dat met meer contextuele gegevens werkt en veel gedetailleerder is.

Door het 'mortaliteitscijfer' van de tweemaal gevaccineerde 10- tot 14-jarigen te berekenen en dat te delen door het 'mortaliteitscijfer' van de ongevaccineerde 10- tot 14 jarigen, komt The Exposé tot de conclusie dat de mortaliteit van gevaccineerde kinderen 52 keer hoger is dan die van ongevaccineerde kinderen.

Deze berekening lijkt echter in niets op de berekening die het ONS zelf toepast om de ASMRs per leeftijdscategorie per vaccinatiestatus te berekenen. Dit resultaat is dan ook niet statistisch relevant. Het feit dat enkel zwakkeren in deze leeftijdsgroep gevaccineerd zijn en dat deze groep dus ook bijzonder klein is, maakt dat er aan dit ruw mortaliteitscijfer geen conclusies kan verbonden worden. 

De berekening in het artikel van The Exposé zegt dus niets over de werkelijke ASMRs van kinderen in de leeftijdscategorieën 10-14 en 15-19. Het ONS geeft de ASMRs voor die leeftijdscategorieën niet. Deze zijn ook niet te achterhalen zonder de waardes van alle variabelen in de formule te kennen.

Het ONS concludeert echter wel dat voor alle leeftijdscategorieën het sterftecijfer voor doden door COVID-19 'consistent lager' ligt bij gevaccineerden dan bij ongevaccineerden. Het risico op overlijden met een vastgestelde COVID-19-infectie zou voor tweemaal gevaccineerden (in alle leeftijdscategorieën) zelfs tussen de 78% en 99% lager liggen dan voor ongevaccineerden.

Deze claim werd ook onderzocht door factcheckers van PolitiFact en Reuters, die tot dezelfde conclusie kwamen. 

(Stand van zaken: 24.05.2022)