Ook met een kleine beschadiging is Frans stembiljet nog geldig

Een Franse man toont in een video verschillende stembiljetten voor de presidentsverkiezingen die lichtjes beschadigd zijn. Het zouden allemaal biljetten voor Marine Le Pen zijn die beschadigd zijn, en niet die voor Emmanuel Macron. De video wordt volop gedeeld op sociale media met het bericht dat er verkiezingsfraude zou zijn gepleegd. Besmeurde of beschadigde stembiljetten zijn namelijk ongeldig, zo klinkt het. De video wordt op sociale media meermaals gedeeld. Maar is deze video echt bewijs van verkiezingsfraude?

Beoordeling

In het noorden van Frankrijk werden inderdaad licht beschadigde stembiljetten gesignaleerd. Dat is echter geen bewijs van opzettelijke verkiezingsfraude. Ten eerste waren er in de stembureaus andere biljetten beschikbaar. Ten tweede is zo'n lichte beschadeging zoals te zien in de video geen reden om de stem ongeldig te maken.

Feiten

De gedeelde video circuleert al zeker sinds 21 april en is terug te vinden op YouTube. De echtgenote van de man in de video sprak met de Franse krant Libération. Zij wonen in het noorden van het land en beweren dat er in hun regio verschillende gescheurde of besmeurde biljetten toekwamen bij burgers thuis. In Frankrijk wordt er deels op papier gestemd. Het is bovendien mogelijk om je stembiljet al voor de echt verkiezingsdag thuis in de bus te krijgen.

Het verhaal van de beschadigingen aan de stembiljetten klopt. Het regionale medium La Voix du Nord schreef er de dag voor de tweede verkiezingsronde over. De prefectuur van het noorden bevestigde eveneens aan Libération dat dit het geval was. In zestien (van 648) gemeenten werden er licht beschadigde biljetten bij stemmers thuis gestuurd. De commissie die toeziet op de verkiezingen was hiervan op de hoogte. De prefectuur zegt niets over voor welke kandidaat deze beschadigde biljetten waren.

Hoe gebeurde dit?

Er moeten heel veel stembiljetten in heel korte tijd gemaakt worden. "Het is een grootschalige operatie: meer dan 200 miljoen stembiljetten voor de tweede ronde", zegt een woordvoerder van het Franse ministerie van Binnenlandse Zaken tegen dpa. "Tijdens de productie of bij het insteken in de enveloppen is het heel goed mogelijk dat stembiljetten af en toe drukfouten vertonen of beschadigd geraken. Dat kan vooral gebeuren wanneer het inbrengproces mechanisch is", zo klinkt het.

Maar het feit dat er in één deel van het land in bepaalde gemeenten lichtjes beschadigde stembiljetten werden uitgedeeld, is nog geen bewijs van verkiezingsfraude.

Wat zegt de wet en hoe wordt die toegepast?

Volgens artikel 66 van de Franse verkiezingswet worden stembiljetten "met interne of externe herkenningstekens (...) niet in aanmerking genomen bij de uitslag van de telling."

Maar dat is niet het lot van stemmen die zo lichtjes beschadigd zijn als in de video. Ten eerste kan de kiezer de dag zelf in het stembureau nog een ander stembiljet vragen, zo bevestigt de woordvoerder van het ministerie van Binnenlandse Zaken aan dpa.

En zelfs als de kiezer dat niet doet, is het nog onwaarschijnlijk dat de stem daadwerkelijk in de prullenbak zou belanden. "In dit specifiek geval kunnen de zeer lichte beschadigingen geen grond voor nietigheid opleveren", aldus het ministerie van Binnenlandse Zaken. Zij bevestigen ook nog dat het in eerste instantie de voorzitter van het stembureau is die oordeelt over nietigheid, maar dat dit uiteindelijk aan rechterlijke controle onderworpen is.

In totaal waren 2,29% van de stemmen uitgebracht in de tweede stemronde op 24 april ongeldig op nationaal niveau. Dat is onvoldoende om de uitslag te veranderen. In de bewuste préfecture is dat cijfer 2,10%. Dat is niet enkel in verhouding met de nationale tendens maar ook daar onvoldoende om de uitslag te wijzigen.

Sinds zondagavond 24 april de resultaten bekend werden, circuleren er verschillende foute beweringen over de Franse presidentsverkiezingen, zoals dpa al eerder schreef.

(Stand van zaken: 28/04/2022)