Schoten gelost op 21 maart bij Oekraïens protest tegen Russische bezetter

Op Facebook gaat de bewering rond (hier gearchiveerd; video hier) dat de Oekraïense president Volodymyr Zelensky het vuur zou hebben geopend op zijn eigen burgers. De claim gaat gepaard met een video van demonstrerende burgers, die op een plein richting een gebouw met Oekraïense vlag lopen, waarna geweerschoten te horen zijn.

Beoordeling

Niet Oekraïense soldaten openen hier het vuur. De video is van 21 maart 2022 en afkomstig uit de Oekraïense stad Cherson, wat op dat moment al in handen was van de Russen. Te zien is hoe lokale bewoners protesteren tegen de Russische bezetter. Ze schreeuwen ‘Naar huis!’, waarna (waarschuwings)schoten worden gelost.

Feiten

Het tafereel speelt zich af op het Svobody-plein in de Oekraïense stad Cherson. Beelden van hetzelfde voorval werden op 21 en 22 maart 2022 gedeeld door veel internationale media, waaronder CNN en persbureau AP. Hier zijn ook dezelfde mensen te zien: zo zijn de persoon in beige jas en zwarte muts, met daar rechtsvoor de persoon met zwarte jas en rechtsachter de persoon met rode jas en blauwe tas in alle video’s duidelijk herkenbaar.

Ook in Nederland zijn de beelden uitgezonden: in het late RTL Nieuws van 21 maart zit het fragment op omstreeks 02:08 in de uitzending. ‘Domoy’, de leus die de demonstranten roepen, die ook in de video op Facebook hoorbaar is, laat zich vertalen als ‘thuis’, ‘huiswaarts’ of ‘naar huis’, zoals RTL Nieuws het opschrijft.

Een logische zin om te roepen tegen mensen die ergens zijn waar ze volgens jou niet horen. Wie zouden dat kunnen zijn? De stad Cherson, waar het tafereel zich afspeelt, was de eerste Oekraïense stad die door de Russen werd veroverd. Dat is niet iets dat zomaar door Westerse media is opgeschreven. De Russen claimden dit nota bene zelf al op 2 maart. Op 5 maart werd vervolgens al door Oekraïeners geprotesteerd tegen de illegitieme bezetter van hun stad.

Op 15 maart claimen de Russen zelfs de gehele regio in handen te hebben. Er zijn geen signalen dat in die situatie vóór 21 maart verandering is gekomen. Sterker nog: de Russen zitten er nog steeds. Het kan dus vrijwel niet anders dan dat het hier Russische soldaten zijn die schieten, zoals destijds ook bericht werd. Het rijmt bovendien met de ‘huiswaartse’ boodschap die de demonstranten voor hun bezetter hebben.

Overigens zijn er bij dit tafereel geen doden gemeld en lijkt het dus te zijn gegaan om waarschuwingsschoten die de Russen hebben gelost. De claim dat de Oekraïense president Zelensky of zijn troepen het vuur openen, is in ieder geval onzin: zij waren al uit de stad verdreven.

(Stand van zaken: 12/04/22)