Canadese brandweer doneerde jaren geleden jassen aan Oekraïense collega’s

Sinds Rusland het buurland Oekraïne eind februari binnenviel, is nieuwszender CNN meer dan eens onterecht beschuldigd van het verspreiden van nepnieuws. Dpa schreef al meermaals factchecks (hier en hier) die bewijzen dat die beschuldigingen ongegrond waren. Nu is er een nieuwe bewering: CNN zou beelden van een brand in het Canadese Edmonton laten zien als verslag uit Oekraïne. In het CNN-fragment, dat ook in Nederland wordt gedeeld (hier en hier), is namelijk een brandweeruniform met ‘Edmonton’ op de rug te zien. Hoe zit dit?

Beoordeling:

De bewering is fout. De beelden laten wel degelijk een recente brand in Lviv, Oekraïne zien. De brandweerjas met ‘Edmonton’ is te verklaren omdat de Oekraïense brandweer de afgelopen jaren diverse pakken gedoneerd kreeg van verschillende brandweerkorpsen uit Canada.

Feiten:

Het fragment dat in Nederland op sociale media rondgaat, is een live gesprek tussen verslaggevers John Berman en Don Lemon op 26 maart. Beiden waren op dat moment in Lviv, Oekraïne. Lemon stond bij een brand bij een olie-opslag in de stad. De brand ontstond toen de opslag werd geraakt door een Russische raket. Lemon deed meerdere keren verslag bij de brandende olietanks. Zo staat ook dit verslag van 18.30 uur (Amerikaanse tijd) online.

Er was op de dag van de verslaggeving dus echt een brand in Lviv en Lemon verscheen hier op meerdere momenten voor de camera, vanuit verschillende postities. Deutsche Presse-Agentur (dpa) localiseerde bovendien de exacte straat waar de verslaggever stond via Google Maps. Het gaat om de Zubryts'koho-straat in het noorden van Lviv. Het lage, witte huisje en de poort met twee puntige pilaren erachter zijn duidelijk herkenbaar in het fragment dat online wordt gedeeld. Lemon stond dus zeker niet in Edmonton, Canada. Hij was in Lviv.

Maar hoe komt het dan dat er een brandweeruniform met de naam ‘Edmonton’ in beeld te zien is? Nieuwscheckers, het factcheckplatform van de Universiteit Leiden, boog zich hier ook al over en vond de verklaring: het brandweerkorps van Edmonton doneerde materiaal aan de Oekraïense brandweer. De Canadese organisatie Firefighter Aid Ukraine bevestigde op Facebook dat de zichtbare jas werd gedoneerd door de brandweer in Edmonton.

Nadat online het gerucht ontstond dat de beelden van CNN onjuist werden gebruikt, deelde Firefighter Aid Ukraine meer bewijs dat zij in 2017 de jassen met ‘Edmonton’ op de achterkant in Lviv afleverden. Toen sociale mediagebruikers ook daarmee niet tevreden waren, plaatste de beheerder nog een foto, met de metadata van zijn telefoon erbij. De foto van de donatie werd echt gemaakt op 15 september 2017.

Een nieuwsartikel uit 2017 laat ook zien dat de brandweer van Edmonton destijds naar Oekraïne reisde om hun materiaal te doneren. Toen deze jas in maart 2022 op CNN verscheen, vertelde Kevin Royle van Firefighter Aid Ukraine bovendien dat zijn organisatie al bijna tien jaar materiaal doneert aan hun collega’s in het Oost-Europese land.

Voor de Canadese jas in Lviv is dus een logische verklaring. CNN probeerde niemand om de tuin te leiden, maar deed eerlijk verslag van een brand die werd veroorzaakt door de inslag van een Russische raket.

(Stand van zaken: 01/04/2022)