Media berichtten over aanhouding Willem Engel nadat Viruswaarheid-jurist hierover twitterde

Wist het persbureau ANP al van de aanhouding van Willem Engel voor hij daadwerkelijk aangehouden was? En berichtte RTL al over de verlenging van zijn voorarrest voor de zitting van de rechtbank voorbij was? Dat zou moeten blijken uit een screenshot van een Twitterbericht dat gedeeld wordt op Facebook. Daar staat dat ANP al berichtte over de aanhouding om 11:03, terwijl hij pas om 11:15 werd aangehouden. Klopt dit wel?

Beoordeling

ANP bracht het bericht pas veertig minuten nadat jurist Jeroen Pols had aangegeven dat Engel was aangehouden. De bron hiervoor was een Twitterbericht van Pols zelf. RTL bracht het nieuws over de verlengde aanhouding van Engel nadat zowel het Openbaar Ministerie als de rechtbank van Rotterdam het nieuws wereldkundig hadden gemaakt. 

Feiten

Het Twitterbericht komt van Jeroen Pols, jurist en mede-oprichter van de actiegroep Viruswaarheid. Willem Engel is daarvan de voorman. Volgens Pols kwam ANP al twaalf minuten voor hij daadwerkelijk werd aangehouden, om 11:03, naar buiten met het nieuws. Ook zegt hij dat RTL al voor het einde van de zitting (die achter gesloten deuren was) wist dat Engel 14 dagen voorarrest kreeg.

ANP

Willem Engel werd op 16 maart aangehouden op verdenking van opruiing. Het was Pols zelf die dit wereldkundig maakte om 11:29 op diezelfde dag. Het Openbaar Ministerie kwam om 11:44 naar buiten met het nieuws dat "een 45-jarige Rotterdammer buiten heterdaad aangehouden (was) op verdenking van opruiing". De vriendin van Willem Engel, Dorien Rose Duinker, plaatste een video van de aanhouding op Facebook om 11:53.

Het persagentschap ANP publiceert zelf geen openbaar nieuws. Hun berichtgeving wordt wel gebruikt door andere nieuwskanalen. Deze lijken het bericht voornamelijk om 12:03 te publiceren (hier, hier, hier, hier, hier en hier). Nu.nl, die ook ANP als bron geruikt, publiceerde al om 12:00. NOS was nog vroeger, 11:59, maar zij geven ANP niet aan als bron.

De screenshot die Pols gebruikt in zijn post op Twitter lijkt afkomstig van Leidsch Dagblad. De informatie is exact dezelfde, met uitzondering van het tijdstip. Ook de copyrightaanduiding rechtsonderaan de foto komt overeen. Zij gebruiken ook ANP als bron, maar publiceerden net als veel andere media om 12:03.

Deutsche Presse-Agentur (dpa) kon het originele persalarm van ANP bekijken en dit werd de wereld ingestuurd om 11:54. In dit persalarm wordt Jeroen Pols zelf als bron van het nieuws genoemd. Aangezien de nieuwskanalen het bericht van ANP overnemen, vermelden zij ook allen dat Jeroen Pols zelf de bron is van dit bericht. Met name zijn bericht op Twitter om 11:29 wordt aangehaald.

Tijdzones

Welke tijd het artikel weergeeft, hangt af van de tijd van de computer waarop het bekeken is. Nederland zit momenteel op de tijdzone UTC+2. Maar op het moment dat het artikel verscheen, was dit nog UTC+1. Dit veranderde op 27 maart toen de zomertijd inging. 

Door met de rechtermuisknop op het artikel van het Leidsch Dagblad te klikken en "Paginabron weergeven" te selecteren, kan men zien dat het artikel op 11:03 gepubliceerd is ("publishedAt":"2022-03-16T11:03:56.000Z"). Maar dit is UTC, waarmee de meeste websites werken. Dat is dus de tijd op dat moment in Greenwich, Engeland. In Nederland was het toen dus een uur later.

In de broncode is ook nog "datePublished": "2022-03-16T12:03:56+01:00" zichtbaar. De "+01:00" slaat hier op de tijdzone van Nederland.

Het artikel is dus online geplaatst op 12:03 Nederlandse tijd. Een computer die op een andere tijdzone staat, geeft dus ook een ander publicatie-uur voor een artikel. De meeste Nederlandse computers stonden op het moment van publicatie op UTC+1. Dit kan echter gemakkelijk worden aangepast naar UTC. Hierdoor verschijnt niet 12:03, maar 11:03 als publicatiemoment boven het artikel. 

Het is net zo goed mogelijk om de tijdzone van een computer aan te passen zodat het lijkt dat het artikel om 17:03 online kwam. Daar kan vervolgens makkelijk een screenshot van genomen worden, maar dat zegt dus weinig over het eigenlijke publicatietijdstip. 

RTL

Pols beweert ook dat RTL Nieuws al op de hoogte was van de uitspraak van de rechter-commissaris op 18 maart over het voorarrest van Engel, voordat de zitting klaar was. Deze zitting was bovendien achter gesloten deuren. 

Het Openbaar Ministerie publiceerde het nieuws om 12:51. De rechtbank van Rotterdam plaatste de uitspraak van de rechter op Twitter om 12:53, met een link naar de website. Een woordvoerder van de rechtbank van Rotterdam bevestigt aan dpa dat ze een uitspraak pas wereldkundig maken wanneer ze de informatie van de rechter krijgen. 

RTL Nieuws publiceerde een artikel om 12:59. Dat is acht minuten nadat het Openbaar Ministerie het nieuws bekend had gemaakt. In een versie die negen minuten na publicatie gearchiveerd werd, is te zien dat RTL letterlijk uit het bericht van het Openbaar Ministerie citeert.

Aangezien nieuwskanalen proberen om nieuws zo snel mogelijk te brengen, is het niet vreemd dat RTL zo kort op de bal speelt. Maar zij deden dit dus wel nadat het nieuws door de bevoegde kanalen de wereld was ingestuurd. Er is dus geen reden om aan te nemen dat RTL de uitspraak van de rechter al vroeger dan normaal kende en publiceerde. 

(Stand van zaken: 28.03.2022)