Vrouw raakte echt gewond bij raketinslag; vergelijking met militair vrijwilliger onjuist

Sommige mensen groeien – vaak onbedoeld - uit als een symbool van een conflict of noodsituatie. Voor de huidige oorlog in Oekraïne past Olena Kurilo zeker in dat rijtje. Met een bebloed gezicht werd zij gefotografeerd in de regio Charkov, bij een raketinslag in een appartementencomplex op 24 februari. De foto verscheen wereldwijd op voorpagina’s van kranten. Online gaat echter het verhaal rond dat deze foto in scène is gezet en de vrouw eigenlijk in het Oekraïense leger zit. Een foto van een blonde vrouw met een geweer moet dat bewijzen.

Beoordeling:

De vrouwen op de twee foto’s zijn niet dezelfde persoon. De foto van de vrouw met het geweer kan dus niet worden gebruikt om te beweren dat het veelgebruikte beeld bij het appartementencomplex in scène is gezet.

Feiten:

Over de foto die op 24 februari 2022 in Charkov werd gemaakt, gaat ook een andere hoax rond. Het zou eigenlijk een foto uit 2018 zijn, gemaakt bij een gasexplosie. Dit is niet waar, het beeld is wel degelijk van het huidige conflict. Dat bewees Deutsche Presse-Agentur (dpa) eerder al in een factcheck.

Deze foto werd gemaakt door Wolfgang Schwan, voor het Turkse persbureau Anadolu. De vrouw die zoveel voorpagina’s haalde is Olena Kurilo. Ze is ook te zien in een video die onder andere Euronews deelde op Twitter. De explosie vond plaats in de stad Chuguev, wat in de noordoostelijke oblast Charkov ligt. In de video vertelt Kurilo dat ze leraar is en dat haar huis is verwoest.

De foto waarvan wordt beweerd dat dezelfde vrouw te zien is, is met een reverse image search terug te vinden. Deze werd gemaakt door fotograaf Lynsey Addario en stond op 27 februari op de voorpagina van de New York Times. Addario plaatste de foto ook op haar Instagram en vermeldt daarbij dat deze op zaterdag 26 februari in Kiev werd gemaakt.

Van de blonde vrouw die rechts op de foto te zien is, is geen naam bekend. Het is in ieder geval niet de vrouw die gewond raakte bij de raketinslag in Chuguev. Een manier om dat te zien is door te kijken naar uiterlijke kenmerken. Op een andere foto waar de blonde vrouw in de blauwe jas op staat, is duidelijker haar oogkleur te zien. Door in te zoomen op de vrouw is te zien dat zij lichtbruine ogen heeft. De ogen van Olena Kurilo uit Chuguev zijn lichtblauw, zoals in de video bij Euronews goed te zien is. Ook is de kin van de twee vrouwen duidelijk verschillend.

Meer, en al oudere, foto’s van Olena Kurilo en haar duidelijk blauwe ogen zijn te vinden op haar Facebookpagina. Zoals op deze selfie van februari 2021.

Dochter legt revalidatie vast

De vergelijking tussen de twee vrouwen kwam ook op de radar van de Oekraïense factcheckers van Stop Fake, een project dat werd gestart door professoren en studenten om onder andere Russische propaganda te weerleggen. Ze zijn ook onderdeel van het geverifieerde internationale factcheckingnetwerk (IFCN).

Stop Fake achterhaalde voor hun factcheck de Instagrampagina van Kurilo’s dochter. Hierop doen moeder en dochter hun best om te laten zien dat de verwondingen echt zijn en niet in scène gezet. Zo plaatste dochter Katerina in haar Instagram Stories, die op het profiel zijn opgeslagen, updates van de verwondingen van haar moeder.

Ook na 26 februari, de dag dat de foto van de vrouw in de blauwe jas werd genomen in Kiev, had Kurilo nog ernstige verwondingen in haar gezicht, waaronder aan haar oog. Bijvoorbeeld deze foto van 2 maart. De dag en tijd dat de foto werd genomen staat er in het Russisch bij.

Kurilo had dus nooit twee dagen na de raketaanslag met een ongehavend gezicht aan de frontlinie in Kiev kunnen staan. En om nogmaals te bewijzen dat zij een echt persoon is, ging Olena Kurilo op 27 februari nog met haar paspoort op de foto. Haar naam is onder haar foto in cyrillisch schrift te lezen.

De twee foto’s die worden vergeleken laten dus absoluut twee verschillende vrouwen zien: één die het slachtoffer werd van een raketaanval, en één die als vrijwilliger werd uitgezonden om te vechten tegen het Russische leger.

(Stand van zaken: 09/03/2022)