Diagram in Great Reset-boek laat alleen zien hoe ons gedrag verandert door binnen te zitten

"Dit is wat onze voltallige politiek wil," staat in paarse letters op een afbeelding die rondgaat op sociale media. Daarna volgt een lijstje met zaken die Klaus Schwab, de directeur van het World Economic Forum, zou willen: geen vliegvakanties meer, geen vermaak buiten de deur, niet meer naar een restaurant en alleen nog thuiswerken. Wie dat wil controleren, zou op bladzijde 80 van het boek The Great Reset terecht kunnen.

Beoordeling:

De afbeelding waar deze claims op gebaseerd zijn is een diagram dat inderdaad in het boek The Great Reset staat. Er worden daarentegen verkeerde conclusies aan verbonden. Het boomdiagram laat de potentiële gevolgen zien van meer tijd thuis doorbrengen. Het is niet wat Klaus Schwab wil, maar wat hij in juli 2020 verwachtte dat er zou kunnen gaan gebeuren. Het is dus geen plan om mensen hun vliegreizen of restaurantbezoekjes af te nemen en beschrijft geen doelen of wensen van Schwab.

Feiten:

De Facebookpost haalt twee bronnen aan om te onderbouwen dat de genoemde zaken zijn ‘wat Klaus Schwab wil’. De eerste bron is een video van Pierre Capel. Het diagram waar de zogenaamde doelstellingen uitkomen zou ook op bladzijde 80 van het boek The Great Reset staan.

Eerst even over dat boek: het werd in de zomer van 2020 geschreven door World Economic Forum-directeur Klaus Schwab en econoom Thierry Malleret. In het boek gooien de schrijvers het idee van een ‘Great Reset’ op: niet teruggaan naar onze ‘oude levens’, maar de lessen uit de coronapandemie trekken en zo een ‘groenere en gelijkere’ wereld realiseren.

"Nagenoeg alle problemen die hij in het boek beschrijft bestonden voor corona al," schrijft Het Financieele Dagblad in een recent artikel over de Great Reset. "Als het om concrete oplossingen gaat, is Schwab bovendien vaag." Toch werd de term gekaapt en vormde het de basis voor een complottheorie over hoe "de elite corona aangrijpt om de democratie de nek om te draaien".

Enkel voorspellingen, geen plannen

De twee bronnen in de afbeelding op Facebook verwijzen naar hetzelfde diagram. Dit diagram staat op bladzijde 199 van het fysieke boek. In een online pdf van het boek, waar ook de man in de video naar verwijst, is het inderdaad te zien op pagina 80. Wat er niet bij de afbeelding op Facebook staat, is de titel van het diagram. Deze is in de pdf bovenaan een verder lege pagina 79 terechtgekomen. In het fysieke boek staat deze wel direct boven de afbeelding.

De titel luidt: ‘Figure 2: Potential implications of spending more time at home’. In het Nederlands staat er dus: ‘potentiële implicaties van meer tijd thuis spenderen’.

Voor vijf verschillende categorieën laat het diagram in het donkerblauw zien welke gewoontes en gedragingen mogelijk zullen toenemen als we veel tijd thuis spenderen. In het lichtblauw staat tot welke gedragingen we mogelijk minder geneigd zullen zijn.

De boomdiagrammen in de afbeeldingen laten in feite domino-effecten zien. De bovenste gaat bijvoorbeeld over thuiswerken. Dit is een situatie waar door de pandemie veel mensen mee te maken hebben. Thuiswerken op zichzelf is dus al een toenemende gedraging. Het betekent ook dat we een werkplek in ons eigen huis inrichten. Dat zorgt ervoor dat we wellicht onze woonruimte wat anders inrichten: een likje verf om van de zolder een kantoor te maken, een extra bureau of computerscherm. De termen ‘refurbishment’, ‘paint’, ‘desks’ en ‘printers’ zijn dus ook donkerblauw: voorspelde toenemende gedragingen.

Wat logischerwijs afneemt door thuiswerken zijn ‘traditionele werkplekken’. Als gevolg daarvan is er ook minder vraag naar ‘commercieel vastgoed’. Dat is het enige wat dit diagram laat zien.

Wie ook de tekst rondom het diagram leest, ziet bovendien dat Schwab alles behalve beweert dat restaurants of vakanties tot een minimum beperkt moeten worden. Hij schetst in dit hoofdstuk – Industry Reset – juist hoe de strenge lockdowns grote effecten hebben op deze industrieën en hoe het nog jaren kan duren voor zij hiervan hersteld zijn. Ook spreekt hij zijn zorgen uit over hoe dit economisch doorspeelt op hele gemeenschappen.

Wat bovendien belangrijk is om te beseffen is dat dit boek in juli van 2020 uitkwam. Het is inmiddels dus al enigszins verouderd. Het enige wat Schwab in het boek doet – en kan doen - is gissen en voorspellen hoe de toekomst er uit zou kunnen zien. Zo staat bijvoorbeeld op bladzijde 193 dat de verwachting is dat 75% van de restaurants in het Verenigd Koninkrijk de lockdowns niet overleeft. In werkelijkheid bleek in mei 2021 dat zo’n 10% van de restaurants tot dat punt definitief moest sluiten vanwege de pandemie. Dat zijn nog steeds veel meer sluitingen dan gebruikelijk, maar een heel stuk lager dan in het boek van Schwab wordt geschetst.

Dus nee, Schwab ‘wil’ niet dat mensen stoppen met vliegvakanties, etentjes of vermaak buiten de deur. In het diagram wordt alleen geschetst hoe de pandemie ons gedrag de komende jaren kan veranderen. Of dat ook zo zal zijn, weet nog niemand. Ook Schwab niet. Bovendien is het onzin dat ‘onze voltallige politiek’ dit zou willen. Dat zou betekenen dat ze het van SP en GroenLinks tot PVV en Forum voor Democratie eens moeten worden, en die kans lijkt vrij klein.

(Stand van zaken: 28/01/2022)