Alle Tweede Kamerleden mogen in plenair debat stemmen over 2G, maar datum is nog onbekend

In een video roept een Facebookgebruiker mensen op om vrijdag naar Den Haag te gaan. De reden: vrijdag zou de stemmingsronde zijn over de 2G-maatregel. Hierbij zouden volgens de man bepaalde kamerleden, zoals Pieter Omtzigt en Wybren van Haga, niet mogen stemmen. Dit zou een plan zijn van premier Rutte om zo makkelijker een meerderheid te verkrijgen. Ook in andere Facebookberichten wordt beweerd dat er vrijdag in de Tweede Kamer gestemd zal worden over de maatregel. Maar wat klopt hiervan?

Beoordeling:

Vrijdag bespreekt de Commissie Volksgezondheid, Welzijn en Sport het voorstel tot wetswijziging die betrekking heeft op de 2G-maatregel. Dit is nog niet het plenaire debat in de Tweede Kamer en dus ook nog niet de stemming. Dit volgt nog, maar deze datum is nog niet bekend. Het klopt overigens wel dat Omtzigt en Van Haga niet kunnen stemmen bij de Commissievergadering. Dat komt omdat zij geen lid zijn van die commissie.

Feiten:

Het Tweede Kamerdebat over een aantal mogelijke wijzigingen in de Wet publieke gezondheid (Wpg) is al een aantal keer uitgesteld. Onder die voorgenomen wijzigingen op de agenda hoort onder andere de '2G-regel'. Daarbij krijgen enkel gevaccineerde of genezen mensen een geldig coronatoegangsbewijs. Ook de coronapas invoeren op de werkvloer en in het onderwijs liggen sinds het najaar van 2021 op tafel.

In november 2021 werd er in de Tweede Kamer al gesproken over het 2G-beleid. Toen werden hier nog geen beslissingen over genomen, maar kregen de partijen wel de gelegenheid om vast te laten blijken waar zij in de discussie stonden. Later dat najaar werd besloten om de pauzeknop in te drukken en het verdere debat over de 2G-maatregel over de feestdagen heen te tillen. Het was destijds duidelijk dat een meerderheid van de partijen de maatregel niet zag zitten of dat zij meer bedenktijd nodig hadden, gezien de zwaarte van de maatregelen en de maatschappelijke consequenties.

In januari 2022, met een nieuwe minister van Volksgezondheid aan het roer, wordt de draad weer opgepikt. Wat voor aanstaande vrijdag op de agenda van de Tweede Kamer staat is een Commissievergadering, geen plenair debat met de hele Kamer. De definitieve beslissing wordt dan ook waarschijnlijk nog niet vrijdag genomen. Wanneer het plenaire debat wel is, is nog niet bekend.

Het politiek systeem

Voor veel onderwerpen is er een aparte Commissie. In dit geval gaat het om de Commissie Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Daarin zitten Kamerleden van iedere partij die zich met dat onderwerp bezighouden. De leden van die Commissie zijn hier te vinden.

In de Tweede Kamer wordt een wijzigingsvoorstel voor een wet eerst behandeld in de gespecialiseerde Commissie. Daarna verdedigt de minister het wetsvoorstel in een plenair debat, waar alle Kamerleden mogen meepraten. Na dat debat volgt een stemming over het voorstel. Bij die stemming mogen dus alle 150 Kamerleden stemmen. Zoals eerder al benoemd, is voor het voorstel over de 2G-regeling nog geen datum voor het plenaire debat bekend.

Na de behandeling in de Tweede Kamer, gebeurt hetzelfde in de Eerste Kamer: eerst kijkt een gespecialiseerde commissie ernaar, daarna volgt ook hier een debat en een stemming. Pas als zowel de Eerste als Tweede Kamer akkoord zijn, kan een wetswijziging worden doorgevoerd.

Afsplitsers

De man in de video maakt nog een opmerking over dat bepaalde Kamerleden niet mogen stemmen. Hier mist essentiële context en nuance.

Het klopt dat de genoemde Kamerleden, Omtzigt en Van Haga, deze vrijdag bij de Commissievergadering niet mogen stemmen. Dat komt omdat zij 'afsplitsers' zijn. Dat zijn politici die eerst bij een andere partij zaten, daar uitstapten, maar wel hun zetel in de Kamer behielden. Zij hebben sinds 2017 wat minder rechten dan andere fracties. Zo hebben ze minder personele ondersteuning en minder spreektijd. Ook zijn deze afsplitsers vaak geen officiële leden van Commissies. Zij mogen dan wel bij vergaderingen aanwezig zijn en meepraten, maar hun stemmen tellen hier niet mee.

Er is discussie of dat democratisch zuiver is. Kamerlid Omtzigt sprak zich daar in november al over uit. Het betekent daarentegen niet dat deze leden helemaal geen stemrecht hebben. Zodra het wetsvoorstel in een plenair debat wordt behandeld en het tijd is voor de hele Tweede Kamer om erover te stemmen, telt ook hun stem mee.

2G-voorstel op losse schroeven

Of het überhaupt tot een debat komt, of dat de maatregel weer van tafel gaat, is nog maar de vraag. De TU Delft en het UMC Utrecht deden in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid onderzoek naar de werkzaamheid van 2G en 3G. Die resultaten kwamen maandag 17 januari 2022 naar buiten. "2G en 3G verlagen het aantal besmettingen en ziekenhuisopnames onder bezoekers van CTB-locaties (locaties waar een coronatoegangsbewijs wordt gebruikt)," schrijven de onderzoekers. "Maar dit effect is een stuk lager geworden door de intrede van de Omikronvariant." Een 1G-beleid – iedereen testen – zou volgens de onderzoekers effectiever zijn.

Diverse partijen lieten naar aanleiding van het onderzoek weten dat het hen sterkt in hun standpunten of dat eerdere twijfels zijn weggenomen. De kans dat het 2G-beleid ook daadwerkelijk wordt doorgevoerd, lijkt daarmee nog kleiner geworden.

(Stand van zaken: 19/01/2022)