Google-zoekresultaten tonen eerste publicatiedatum van pagina, niet foto

Een Braziliaan die zijn eigen vader zes uur lang door de jungle droeg voor een coronavaccin; daarover berichtte RTL Nieuws deze week, met bijgaand een foto van zoon met vader op de rug. Maar, zo claimt een gebruiker op Facebook (hier gearchiveerd), die foto is al veel ouder. Als bewijs wordt een Google-zoekresultaat van dezelfde foto aangedragen, met een datering van 13 januari 2015. “Die 6 uur blijkt in werkelijkheid veel langer te zijn”, schrijft de gebruiker.

Beoordeling

De gebruiker zit ernaast: RTL Nieuws heeft geen zeven jaar oude foto gebruikt. Google toont in de zoekresultaten de datum waarop een pagina voor het eerst gepubliceerd is, niet die van de foto. In dit geval werd een recent artikel met de foto aangeraden bij een ouder artikel uit 2015. Die datum wordt dan door Google weergegeven.

Feiten

Ook op Twitter ging de claim rond dat de foto ouder zou zijn, maar deze werd al vrij snel ontkracht. Zo kwam techjournalist Daniël Verlaan zijn redactie te hulp met een korte, maar krachtige uitleg: "Die datum is van een ouder artikel waar de betreffende foto in de lijst met recent nieuws wordt getoond. Zo werkt het internet & cache," aldus Verlaan.

Dat klopt. Het artikel uit de screenshot komt van de Braziliaanse tak van de BBC. Inmiddels is daar de foto van vader en zoon niet meer te zien, maar duidelijk is dat er in de kantlijn rechts en ook halverwege het artikel recentere, andere artikelen worden aanbevolen om ook te lezen. De foto’s die daarbij staan, worden herkend in een Reversed Image Search van Google en zodoende kan een ouder artikel tussen de zoekresultaten belanden. Een foto van een zoon die zijn vader draagt matcht bovendien niet echt met het onderwerp van het artikel, namelijk inflatie.

Hoe in dit geval Reversed Image Search misbruikt werd, legt ook nepnieuwsexpert Peter Burger (Universiteit Leiden) duidelijk uit in een Twitter-draadje. Google geeft als datum de eerste publicatie van de pagina, niet van de foto, aldus Burger. Hij toont daarbij nog meer voorbeelden.

Het origineel werd op 2 januari 2022 door fotograaf Erik Jennings op Instagram geplaatst, met daarbij het verhaal van vader en zoon. Desgevraagd laat Jennings aan RTL Nieuws weten de foto vorig jaar al te hebben gemaakt. Dat deze niet helemaal recent was, stond dus netjes in het artikel. Maar zeven jaar oud? Dat is de foto alleszins niet.

(Stand van zaken: 13/01/2022)