China lanceerde een raket, geen privé-zon

In een video die op sociale media rondgaat is een groep mensen te zien die op een strand staan, velen met een telefoon gericht op de lucht. In de verte stijgt een gloeiend rond licht op. Dit zou volgens een Nederlands Facebookbericht dat al 650 keer werd gedeeld in China zijn, waar een "eigen zon" werd gelanceerd.

Beoordeling:

Het felle licht in de video komt niet van een zon, maar van een raket. De video werd gemaakt bij een raketlancering in Wenchang, in het zuiden van China, op 23 december 2021.

Feiten:

De video wordt over de hele wereld verspreid met de boodschap dat China een 'kunstmatige zon' zou lanceren. Factcheckers van onder andere Reuters en Snopes namen de video dan ook al onder de loep.

De conclusie is eenduidig: dit is geen zon, maar een raket. Eén die opsteeg vanaf de lanceerbasis in Wenchang, om precies te zijn. Een artikel van het Chinese staatspersbureau Xinhua van 23 december 2021 laat zien dat er op die dag een lancering was van een Long March-7A raket, om twee satellieten de ruimte in te brengen.

Op één van de foto’s in het artikel is een menigte met telefoons te zien, die de opstijgende raket bekijken. Rechts staan bomen die lijken op de bomen in het viral filmpje op Facebook. Deze foto lijkt vanaf hetzelfde strand te zijn genomen.

YouTube is in China niet toegankelijk. De Chinezen hebben hun eigen videoplatformen, bijvoorbeeld Bilibili. Door in het Chinees op de naam van de raket, 'Long March 7', en de datum van de lancering te zoeken, zijn diverse video’s van de lancering te zien. Eén daarvan is van het account Liliyashen. Deze video werd gemaakt vanaf hetzelfde strand als de Facebookvideo.

Hoewel de persoon die dit filmde iets verder naar voren stond, is wel duidelijk dat het hier gaat om dezelfde dag en lancering. De weersomstandigheden zijn gelijk aan die in de Facebookvideo. In de Facebookvideo is bovendien in de menigte die een stukje verderop staat een wapperende vlag te zien. Ook in de video van Liliyashen is deze duidelijk, en op dezelfde plaats, aanwezig.

Kunstmatige zon

Waar komen die geruchten dat China een 'eigen zon' lanceert dan vandaan? Wellicht van het feit dat China wel degelijk een 'kunstmatige zon' ontwikkelt, de Experimental Advanced Superconducting Tokamak (EAST). Het gaat hier alleen niet om een vuurbal die de ruimte in wordt geschoten, maar om een nucleaire energiereactor die in een gebouw staat.

De ontwikkelaars zouden hiermee een "onuitputtelijke bron van schone energie" willen creëren. De reactor heet de 'kunstmatige zon' omdat het doel is om het fusieproces in cellen, waardoor energie ontstaat, na te bootsen. Deze reactor staat in Hefei, een kleine 2000 kilometer van de plek waar de raket in de virale video werd gelanceerd.

(Stand van zaken: 13/01/2021)