Premier van Wales wist dat de camera draaide, uitspraak uit context getrokken

De premier van Wales, Mark Drakeford, werd volgens Nederlandse Facebookgebruikers betrapt met de microfoon open. Dat zou blijken uit een korte video (hier en hier). "Laten we hopen dat niemand scherp genoeg is om te vragen: is dat ‘should’ als in regelgeving, of ‘should’ als in advies," zegt Drakeford in de video. "Vervelend zo'n verspreking in de veronderstelling dat je microfoon uitkomt staat en niemand het kan horen (sic)," schrijft een Facebookgebruiker erbij. (Video hier gearchiveerd)

Beoordeling:

De premier van Wales zei dit niet in de veronderstelling dat zijn microfoon uit stond. Dit zijn een paar seconden uit een documentaire van de Welshe tv-omroep S4C. Drakeford was zich er zeker bewust van dat er een cameraploeg was. De uitspraak deed hij in de context van een roerige dag in december 2020, waarop moest worden bepaald hoeveel huishoudens bij elkaar mochten komen tijdens kerst.

Feiten:

In het fragment van ongeveer dertien seconden is als eerste beeld de eerste minister van Wales, Mark Drakeford, te zien achter een spreekgestoelte. Direct daarna wordt geknipt naar een beeld dat dichter bij zijn hoofd is gefilmd. Zijn precieze woorden hier zijn: "Let’s hope nobody is bright enough to ask: is that ‘should’ as in regulation, or ‘should’ as in advice".

Iemand buiten beeld reageert hierop met "They’re asking already" (ze vragen het al). Hierop grijpt Drakeford met zijn hand naar zijn hoofd en mompelt hij "oh, shit".

Allereerst de oorsprong: het korte fragment komt uit de documentaire Prif Weinigdog mewn Pandemig, van de Welshe televisiezender S4C. De docu werd op 21 september 2021 uitgezonden. Het is een exclusief inkijkje in het leven van Drakeford, terwijl hij probeert het land door de COVID-19 pandemie te leiden.

Een langere versie (hier gearchiveerd) van het gedeelde fragment is op YouTube geupload. Het is duidelijk dat Drakeford zich niet verspreekt. Ook geruchten dat hij niet zou weten dat zijn microfoon aanstaat, zijn onjuist. De documentaire laat in het bewuste fragment een discussie achter de schermen zien tussen Drakeford en een medewerker. Drakeford wist dus dat hier een cameraploeg bij aanwezig was en dat zijn woorden in de documentaire konden eindigen.

De zorgen van Drakeford

Wat was dan precies de context waarin Drakeford hoopte dat mensen ‘niet scherp genoeg waren om vragen te stellen’? Daarvoor moeten we terug naar december vorig jaar.

Begin december 2020 begon het aantal coronagevallen in het Verenigd Koninkrijk weer snel op te lopen. Met de kerstdagen in aantocht, moest de regering van Wales – samen met die van Engeland, Schotland en Noord-Ierland – beslissingen nemen over maatregelen.

Het fragment dat online wordt gedeeld was onderdeel van een grotere discussie binnen de regering van Wales over het aantal huishoudens dat elkaar mocht zien tijdens de feestdagen.

In de langere versie van het fragment is een toespraak van Drakeford op 16 december 2020 te zien. Vanaf de vijfde minuut in die toespraak wordt het onderwerp in kwestie besproken. Drakeford legt uit dat de verschillende regeringen binnen het Verenigd Koninkrijk later die dag met gezamenlijke adviezen over de feestdagen zullen komen. "...En dat hier in Wales in het bijzonder, het advies van de Welshe regering is dat maar twee huishoudens bij elkaar zouden moeten komen," vervolgt Drakeford.

Dit advies werd op dezelfde dag ook op de website van de regering geplaatst. In de verwoording wordt hier duidelijk waarom Drakeford zich zorgen maakte over hoe mensen dit zouden interpreteren. In de tekst op de website staat niet het woord 'advies', maar alleen dat het standpunt is dat twee huishoudens bij elkaar zouden moeten komen.

De crux in dit verhaal was alleen dat de wet niet was veranderd. Drakeford adviseerde de inwoners van Wales met klem om maar één ander huishouden te zien tijdens de kerst, maar wettelijk mochten nog steeds drie huishoudens bij elkaar komen. Zo legt de nieuwssite WalesOnline ook uit in een artikel over de commotie rondom het korte fragment dat ook in Nederland rondgaat. Later die dag werd toch nog besloten de wet aan te passen, van drie naar twee huishoudens.

Bij het artikel van WalesOnline is het deel van de documentaire te bekijken waarin dit beslisproces van de regering in beeld is gebracht. Hierin is – net als in het langere fragment op YouTube - ook te zien dat Drakeford nog iets zegt, nadat hij met zijn handen in het haar ‘oh, shit’ mompelt.

Drakeford voegde nog toe: "Ik ben geneigd te zeggen dat de boodschap hetzelfde is. Of het nu een richtlijn of een regel is, de boodschap is hetzelfde. Enkel twee huishoudens moeten elkaar kunnen ontmoeten in Wales. Dat is wat ik vandaag vertel."

Uiteindelijk werd dat advies dus alsnog een wet. Tegen de centrale richtlijn voor heel het VK in.

Het fragment van dertien seconden laat dus veel context weg uit een roerige dag in de Welshe politiek. Ook is duidelijk dat het hier niet gaat om een uitlating die Drakeford ‘per ongeluk’ deed, of dat zijn microfoon zonder zijn weten nog aan stond. Het fragment is nooit verborgen, maar was gewoon onderdeel van een documentaire die al een aantal maanden oud is.

(Stand van zaken: 08/12/2021)