De Inca's offerden wel kinderen, maar niet hun leiders

Zowel op Twitter als op Facebook wordt de claim gedeeld dat de Inca's tijdens epidemieën hun leiders zouden offeren aan de goden. In de commentaren opperen meerdere mensen dat het een goed idee zou zijn om die werkwijze op de huidige pandemie toe te passen. 

Beoordeling

Er is geen enkele aanwijzing te vinden dat de Inca's hun leiders ooit als mensenoffer gebruikten. Ook zijn er geen historische gegevens over epidemieën bij de Inca's voor de komst van de Spanjaarden.

Feiten

De Inca's waren een Zuid-Amerikaans volk dat in de veertiende en vijftiende eeuw - voor de komst van de Spanjaarden - grote delen van het Andesgebergte controleerden. Ze zijn bij het brede publiek vooral bekend door de bergstad Macchu Picchu. Ze lieten geen geschreven bronnen na, dus het merendeel van de kennis over de Inca's is afkomstig van archeologische vondsten, mondelinge overlevering en observaties door vroege Spaanse ontdekkingsreizigers.

Van de Inca's is bekend dat ze mensenoffers brachten, onder andere aan de god van de zon, Inti. Het waren voornamelijk kinderen die ter dood werden gebracht en dit gold als een hele eer voor de desbetreffende kinderen (in tegenstelling tot de Midden-Amerikaanse culturen waar eerder krijgsgevangen werden geofferd aan de goden).

Dr. Alexander Geurds, als archeoloog verbonden aan de Universiteit Leiden, bevestigt aan Deutsche Presse-Agentur (dpa) dat de Inca's mensenoffers brachten. Hij merkt wel op dat voor de inheemse Andesvolkeren, zoals de inca's, het verschil tussen leven en dood heel anders was dan voor de Westerse mens. Het "mensenoffer" had voor hen dan ook een heel andere betekenis. 

Volgens Geurds is er geen enkele aanwijzing om te zeggen dat de leiders van de Inca's ooit als mensenoffer gebruikt zijn. Van de meeste Incakeizers weten historici niet met zekerheid hoe deze overleden zijn, onder andere door het gebrek aan historische bronnen. Enkel van de laatste paar keizers weten historici min of meer hoe ze gestorven zijn en geen van hen was ooit een mensenoffer.

Ook zijn er geen betrouwbare gegevens, aldus Geurds, van epidemieën in het Incarijk voor de komst van de Spanjaarden. Aangezien Amerika een geïsoleerd continent was, kwamen er - tot 1492 - amper vreemde ziektekiemen tot bij de inheemse bevolking. Het is pas in de zestiende eeuw dat verschillende ziektes - meegenomen door de Spanjaarden - epidemieën veroorzaakten waar historische bronnen over zijn. Tegen deze epidemieën waren de immuunsystemen van de Inca's niet bestand.  

Aangezien er geen historisch bewijs is van epidemieën onder de Inca's voor de komst van de Spanjaarden, is er dus ook geen aanwijzing van hoe de Inca's omgingen met eventuele epidemieën. (Mensen-)offers werden volgens Geurds wel degelijk gebracht als antwoord op tegenslag, maar dan gaat het eerder over zaken als tegenvallende oogst of onbetrouwbare weersomstandigheden. 

Er is dus geen enkele aanwijzing voor de bewering dat de Inca's hun leiders geofferd zouden hebben in tijden van epidemieën. Gelijkaardige claims over Azteken, en in het algemeen inheemse Amerikaanse volkeren, die hun leiders offerden tijdens epidemieën werden ook al weerlegd door Reuters en AFP.

(Stand van zaken: 24.11.2021)