Golvende wolken zijn antiradarsneeuw

Een Duitse weerman wijst live op tv op een aantal vreemde wolken op de radar en zegt dat die waarschijnlijk door militaire vliegtuigen zijn uitgestoten. De video van dit weerbericht wordt gepost in de Facebookgroep "Chemtrails Benelux" (hier en hier). Deze posts worden veelvuldig gedeeld met de begeleidende teksten en commentaren dat deze video het bestaan van chemtrails bewijst. 

Beoordeling

De video mist de nodige context. Het fragment is authentiek maar is geen bewijs of aanwijzing voor het bestaan van chemtrails. Het laat wel het gebruik van chaff, of antiradarsneeuw, zien. 

Feiten

Het weerbericht in de video is niet recent. Het gaat over het weer van 14 januari 2009. Je kunt de weerman, Gunter Thiersch, horen zeggen dat de golvende lijnen - zichtbaar in het westelijke deel van Duitsland - waarschijnlijk uitgestoten zijn door militaire vliegtuigen, maar dat dit met "het weer niets te maken heeft". (tussen 00:44 en 01:00)

Het fragment werd snel opgemerkt: een Youtubevideo met 'chemtrails' in de titel werd een week later al online gezet. Sindsdien is het een populair fragment dat te pas en te onpas (en niet alleen in het Duits) opduikt op fora van mensen die in de chemtrailtheorie geloven.  

Parlementaire vragen

Het fragment riep zo veel vragen op dat een aantal Duitse parlementsleden opheldering vroegen aan de Duitse regering.

De regering antwoordde dat het fenomeen hoogstwaarschijnlijk veroorzaakt is door 'chaff' (Düppel in het Duits). Deze mening is volgens het parlementair document ook Gunter Thiersch zelf toegedaan.

Deze chaff of antiradarsneeuw zou op 14 januari 2009 rond 15u30 uitgestoten zijn boven het Nederlandse grondgebied en dan naar Duitsland zijn afgedreven en de langwerpige vormen op de radar veroorzaakt hebben. Dit is goed zichtbaar door naar deze radarbeelden van 14 januari 2009 tussen 17u30u en 20u te kijken. 

Antiradarsneeuw

In de vraag aan de Duitse regering werd verwezen naar eerdere gelijkaardige voorvallen. Zo zag een Duitse meteoroloog in 2005 een wolkenformatie op de radar die niet op satellietbeelden of door observatie ter plaatse zichtbaar was. De Duitse Meteorologische Vereniging wijdde een studie aan het incident en kwam tot de conclusie dat de niet bestaande wolkformatie op de radar verscheen door "chaff" (Düppel in het Duits). 

Chaff, of antiradarsneeuw, wordt door vliegtuigen en boten gebruikt om vijandige radarsystemen in de war te sturen. Meestal bestaat het uit kleine repen aluminiumfolie of staniool die worden uitgestrooid. De radar zendt radiogolven uit die terugkaatsen op al deze repen. Ze vormen dan een vlek op de radar, waardoor het vliegtuig of de boot zelf niet zichtbaar is. 

In dit voorbeeld uit 2016 is goed zichtbaar hoe chaff-wolken veroorzaakt worden op radarbeelden, maar niet te zien zijn op satellietbeelden, aangezien het om heel dunne reepjes gaat. Chaff creëert dus geen echte wolken, het lijkt enkel zo op de radar.        
Het gebruik van chaff boven het Duitse grondgebied is sinds 1998 verboden. In Nederland bestaat een gelijkaardig verbod niet.

Volgens een woordvoerder van de Nederlandse luchtmacht kan niet meer achterhaald worden of er op 14 januari 2009 een dergelijke oefening boven het Nederlandse luchtruim werd gehouden. Wel bevestigt de woordvoerder aan dpa dat de luchtmacht geregeld oefeningen boven de Noordzee houdt en dat hierbij ook chaff kan worden gebruikt. 

Edwin Rijkaart Van Cappellen, voormalig eigenaar van Buienradar.nl, bevestigt ook aan dpa dat het vaker voorkomt dat meteorologen de gevolgen van chaff op de radar te zien krijgen. 

Chaff en chemtrails

Maar is chaff hetzelfde als chemtrails? Toont dit weerbericht en alle bovenstaande informatie het gelijk van de chemtrailtheorie aan?

Hoewel het moeilijk is een eenduidige definitie van chemtrails te vinden waarover iedereen het eens is, komen een aantal elementen terug in verschillende definities (hier, hier, hier, hier en hier): Het wordt uitgestoten door vliegtuigen, is een geheim project en heeft als doel om het weer of de bevolking te manipuleren of beïnvloeden. 

Hoewel het eerste natuurlijk opgaat voor chaff, kan men van chaff niet zeggen dat het een geheim is. Het gebruik ervan wordt door de Nederlandse luchtmacht bevestigd en is uitvoerig gedocumenteerd. Het doel van chaff is ook niet om het weer of de bevolking te manipuleren, maar om vijandige radarsystemen om de tuin te leiden.

Onderzoek in opdracht van het Amerikaanse leger lijkt ook uit te wijzen dat chaff - in de hoeveelheden waarin het normaal gebruikt wordt - geen noemenswaardige ecologische impact heeft op het gebied waar het terecht komt. Een kanttekening hierbij is wel dat er nog niet heel veel onderzoek naar gedaan is. 

Factchecks over chemtrails

Dit specifieke verhaal was in 2016 al het onderwerp van een factcheck van de Oostenrijkse website Mimikama. Hiernaast heeft dpa zelf ook factchecks over chemtrails geschreven.

(Stand van zaken: 25.10.2021)